Ευρωπαϊκή Ένωση: Ένωση πατρίδων,Ένωση λαών.

Ακρόπολη των Αθηνών, Καπιτώλιο της Ρώμης και Γολγοθάς. Τρεις λόφοι,τρεις Ιδέες.

Οι θεμελιωτές του κοινού ευρωπαϊκού ονείρου έθεσαν εξ'αρχής ως κοινές ευρωπαϊκές αξίες τους: την δημοκρατία, το δίκαιο και την χριστιανοσύνη. Σκοπός τους ήταν να αποτελέσουν οι προσδιορισμένες τούτες αξίες τη βάση για μια ένωση των πατρίδων και των λαών της Ευρώπης. Μια ένωση που θα έδινε ένα οριστικό τέλος σε κάθε κίνδυνο για νέο πόλεμο στην πολύπαθη Ευρώπη και τους λαούς της.

Την ιερά υπόσχεση να μην ξαναεμπλακούμε σε ενδοευρωπαϊκό πόλεμο δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ποτέ εμείς οι νεότεροι ευρωπαίοι πολίτες. Πάντα και πάντες είμαστε υποχρεωμένοι να συντονιζόμαστε προς το κοινό μας μέλλον με γνώμονα τις φιλειρηνικές και φιλενωτικές σκέψεις αυτών των ηγετών που έζησαν αλλά και αποφάσισαν  να δώσουν ένα τέλος στην φρίκη, τη δυστυχία και τα αποτρόπαια εγκλήματα του Β'Π.Π.

Με ποιόν τρόπο λοιπόν θα μπορούσαμε να ενώσουμε την Ευρώπη των εθνικών κρατών κάτω από μια κοινή πολιτική «ομπρέλα»;

Το ενοποιητικό εγχείρημα ήταν και παραμένει δύσκολο, σαφώς μακροχρόνιο και ταυτόχρονα ιδιαιτέρως ρομαντικό. Ο «πατέρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης» Jean Monnet (εμπνευστής και συντάκτης του Σχεδίου Schuman) έλεγε: «Η οικοδόμηση της Ευρώπης είναι μια ειρηνική επανάσταση που θα απαιτήσει πολύ χρόνο. Τίποτα δεν είναι πιο επικύνδυνο από το να θεωρούμε τις δυσκολίες ως αποτυχίες». Χρειάστηκε λοιπόν, μια σύνθεση θάρρους, διορατικότητας και ελπίδας για να κινητοποιηθεί η διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Ο Winston Churchill, θερμός υποστηρικτής της μετατροπής της «Ευρώπης των ερειπίων» σε μια «Ενοποιημένη Ευρώπη», θα δώσει την πρώτη ιδεολογική πνοή με την ίδρυση της «Κίνησης της Ενωμένης Ευρώπης» τον Δεκέμβριο του 1946. Θα ακολουθήσει η δημιουργία στην Γαλλία του «Γαλλικού Συμβουλίου για την Ενωμένη Ευρώπη».

Η ανάγκη συντονισμού των ανά την Ευρώπη ενοποιητικών κινήσεων αλλά και η επεξεργασία ενός προγράμματος για την ευρωπαϊκή ανοικοδόμηση, θα οδηγήσουν στην δημιουργία του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας(ΟΕΟΣ) το 1948, ο οποίος από το 1960 θα μετασχηματισθεί σε Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και  Αναπτύξεως(ΟΟΣΑ). Οι βάσεις για έναν οργανισμό ενοποιητικού χαρακτήρα έχουν μπει και η γέννηση της κοινοτικής Ευρώπης γίνεται πραγματικότητα με την ίδρυση της πρώτης κοινότητας το 1951,της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ).

Το ερώτητα που γεννήθηκε από την δημιουργία των πρώτων κοινοτήτων ήταν το εξής: τί ρόλο θα έπαιζαν τα εθνικά κράτη στην ενοποιητική αυτή διαδικασία;

Για τον Michel Debre (διατελέσαντα πρωθυπουργού της Γαλλίας υπό προεδρίας του στρατηγού de Gaulle) τα πράγματα ήταν σαφή: Η υιοθέτηση ενός προτύπου ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έπρεπε να λαμβάνει σοβαρά υπόψη ότι τα κράτη « δεν θα έχαναν το σώμα τους, την ψυχή τους και το σχήμα τους» και θα διατηρούσαν την υπεροχή τους στη διαδικασία της λήψης αποφάσεων.Τα παραπάνω λόγια εκφράζουν απόλυτα το δόγμα της «Ευρώπης των Πατρίδων» του Charles de Gaulle. Άραγε πόσο γραφικοί θα φαίνονταν στα μάτια του γάλλου προέδρου και στρατηγού οι σημερινοί φεντεραλιστές;

Το επόμενο ερώτημα που τίθεται είναι πώς μπορεί να δημιουργηθεί και να επεκταθεί ένα ενοποιητικό εγχείρημα για την Ευρώπη που αποτελείται από κράτη με αποκλίνουσες οικονομίες και λαϊκές νοοτροπίες;

Η δημιουργία της Ενωμένης Ευρώπης δεν θα γινόταν με μία κίνηση.Το στοιχείο αυτό το γνώριζαν οι οραματιστές ηγέτες της Ευρώπης. Γι' αυτό εισήγαγαν στο κοινό τους ευρωπαϊκό «λεξικό» την σημαντικότερη έννοια που θα χαρακτηρίζει πλέον κάθε ώθηση της Ένωσης προς τα εμπρός: την αλληλεγγύη. Η συνολική κατασκευή της Ευρώπης κατέστη δυνατή μόνο «με συγκεκριμένες πραγματώσεις που θα δημιουργούσαν, κατ'αρχάς,μια αληθινή αλληλεγγύη»,συμπεραίνει ο  Jean Monnet.

Η ανάγκη για μακροχρόνια ειρήνη, ο απαιτούμενος σεβασμός στην διαφορετικότητα κάθε λαού και την κυριαρχία κάθε κράτους αλλά και η προτεραιότητα στην οικοδόμηση μιας αληθινής αλληλεγγύης, αποτέλεσαν τα κύρια χαρακτηριστικά της Ένωσης από την δημιουργία της πρώτης κοινότητας (ΕΚΑΧ) έως και την τελευταία (Ευρωπαϊκή Ένωση).

Η ΕΕ, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, είναι αποτέλεσμα της λειτουργικής προσέγγισης που υιοθέτησαν εμπνευσμένοι πολιτικοί ηγέτες. Η ΕΕ χαρακτηρίζεται στην διεθνή βιβλιογραφία ως « sui generis », είναι δηλαδή μοναδική στο είδος της. «Γεννάται» και ακμάζει ως ένωση πατρίδων και λαών, μέσα σ'ένα εντελώς διαφορετικό πλαίσιο σε σχέση με άλλα ενοποιητικά εγχειρήματα. Η ομοσπονδιοποίηση (φεντεραλισμός) δεν ταιριάζει στην Ευρώπη. Άλλωστε τα φεντεραλιστικά παραδείγματα σχετίζονται είτε με εκ γεννετής δημιουργία μιας κρατικής οντότητας (π.χ. Η.Π.Α) είτε ως αποτέλεσμα της ιμπεριαλιστικής δράσης ενός κράτους (π.χ. Ηνωμένο Βασίλειο). Αποτελεί λοιπόν ιστορική ανορθογραφία αν όχι ανοησία, να επικαλείται κάποιος πως η Ευρώπη ήταν ή είναι δυνατόν να προχωρήσει εφαρμόζοντας το φεντεραλιστικό μοντέλο. Οι κύριες δε αποφάσεις που λαμβάνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν πάντα αποτέλεσμα των διακυβερνητικών οργάνων της. Το όργανο που αποφασίζει είναι το Συμβούλιο των Αρχηγών κρατών (Ε.Σ), ενώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν περιορισμένες και κυρίως διεκπεραιωτικές λειτουργίες.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, πως στο Αρ.1 Παρ.1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (Μάαστριχτ) που αφορά τη θέσπιση του Συντάγματος της Ευρώπης  γίνεται αναφορά τόσο σε «πολίτες» όσο και στα «κράτη» της Ευρώπης. Ταυτόχρονα στο Αρ.1 Παρ.2 της Συνθήκης δίδεται το σύνθημα της εκκίνησης «μιας διαρκώς στενότερης ένωσης των λαών της Ευρώπης».

Παρατηρούμε λοιπόν, πως  κάθε  υπέρβαση προς τη συλλογικότητα πρέπει  πάντα να  γίνεται με συγκατάβαση προς τον ιδιαίτερο ρόλο των εθνικών κρατών. Η Ένωση προχωρά μόνο με τη βεβαιότητα εκ μέρους των κρατών-μελών για μη εκχώρηση της δύναμης ή της εξουσίας τους λόγω της συμμετοχής τους στην Ε.Ε. Δηλαδή η ΕΕ είναι μια «συναινετική συνομοσπονδία» καθώς στο σύστημα της υπάρχει «η συγχώνευση διακριτών πολιτικά οργανωμένων κρατών σε κάποια μορφή ένωσης για την επίτευξη κοινών σκοπών, χωρίς τα κράτη αυτά είτε να χάνουν την εθνική τους ταυτότητα είτε την επιμέρους κυριαρχία τους» όπως γράφει ο καθηγητής Δημήτρης Χρυσοχόου.

Όσο εμβαθύνουμε στην εννοιολόγηση των δομών και της λειτουργίας της ΕΕ μας γεννιούνται συνεχή ερωτήματα για τη σημερινή μας κατάσταση:

• Γιατί η Ελλάδα «σέρνεται» από τους εταίρους της στην ΕΕ προς την οικονομική και κοινωνική καταστροφή;
• Πού «ξεχάστηκε» η δομική έννοια της αληθινής αλληλεγγύης και της συναίνεσης ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ΕΕ;
• Ως πότε θα υποκύπτουμε στην κίβδηλη δικαιολογία πως ότι γίνεται αποτελεί μέρος του σχεδίου για μια φεντεραλιστική Ευρώπη;
• Άρα πρόκειται ποτέ χώρες όπως η Μ.Βρετανία, η Γαλλία ή η Γερμανία να εκχωρήσουν κυριαρχικά τους δικαιώματα προς όφελος μιας φεντεραλιστικής Ένωσης;
• Υπάρχουν πολιτικές ευθύνες για αυτούς που μεταχειρίστηκαν με άθλιο τρόπο την ευρωπαϊκή πολιτική της χώρας μας τα τελευταία χρόνια;

Και εν τέλει,

• Υπάρχει λύση για την Ελλάδα μέσα στο πλαίσιο της ΕΕ;

Μπορούμε ίσως εύκολα να πούμε «πάρτε τον φεντεραλισμό σας και άντε στο καλό».Κατ' αυτόν τον τρόπο όμως δεν θα είμασταν συνεπείς προς τις κοινές μας αρχές για ειρήνη, ελευθερία, ισότητα, συναίνεση, αλληλεγγύη και δικαιοσύνη μεταξύ των πατρίδων και των λαών της Ευρώπης.

Πού βρισκόμαστε λοιπόν;

Βρισκόμαστε μπροστά στην «επάνοδο της αληθινής κατάρας της Ευρώπης: της τεράστιας δύναμης της αδιαφορίας», όπως αγωνιωδώς περιγράφει ο καθηγητής Dominique Moisi.

Και ποιά θα μπορούσε να είναι η απάντησή μας;

• ΝΑΙ στην Ευρώπη που προχωρά λειτουργικά και συναινετικά μέσα σε πνεύμα αλληλεγγύης
• ΝΑΙ στην Ευρώπη που σέβεται τη διατήρηση των κρατών-μελών της ως εγγυητών του δικαίου και της ελευθερίας
• ΝΑΙ στην Ευρώπη που προστατεύει την ιστορικά διαμορφωμένη κοινωνικοπολιτισμική και εθνικοτοπική ιδιαιτερότητα
• ΝΑΙ στο ενοποιητικό εγχείρημα αλλά όχι με οποιοδήποτε για την κάθε χώρα κόστος
• ΝΑΙ στην Ένωση των Πατρίδων, ΝΑΙ στην Ένωση των Λαών.

                                                                                   Παντελίδης Γεώργιος

                                                                         Πτυχιούχος Ευρωπαϊκού Πολιτισμού

        Υποψήφιος Ευρωβουλευτής

   Ένωση για την Πατρίδα και το Λαό