Ο συχνότερος καρκίνος στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Πόσο επηρεάζει η διατροφή την πρόληψή του;

Συντάκτης: Αλέξανδρος Γιατζίδης, M.D.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας από τους συχνότερους στον άνθρωπο. Αρχικά προκαλεί μόνο ανεπαίσθητα ή και καθόλου συμπτώματα. Με την πάροδο του χρόνου προκαλούνται μικρο πονάκια, φουσκώματα, μικροαιμορραγίες που σπάνια είναι έντονες, καθώς και βλέννες στα κόπρανα.

Αποτελεί την τρίτη συχνότερη κακοήθη νόσο τόσο στους άντρες (μετά τον πνεύμονα και τον προστάτη) όσο και στις γυναίκες (πνεύμονας, μαστός). Η συνήθης ηλικία εμφάνισης του με εξαίρεση τις κληρονομικές μορφές είναι μετά το 50 έτος

Γενικά μπορεί κανείς να παρατηρήσει κάποια αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου του. Αργότερα παρουσιάζεται αδυναμία, απώλεια βάρους και εύκολη κούραση.

Συχνά ο καρκίνος του δεξιού τμήματος του παχέος εντέρου (τυφλό, ανιόν) το οποίο έχει μεγάλη διάμετρο και συνεπώς δεν φράζει ακόμα κι από μεγάλο όγκο, διαγιγνώσκεται επειδή βρέθηκε σιδηροπενική αναιμία σε κάποια εξέταση αίματος και συστήθηκε κολονοσκόπηση στον ασθενή.

Σπανιότερα προκαλεί αιμορραγία χρώματος σκούρου μελιτζανί ή μαύρου.

Αντίθετα ο καρκίνος του αριστερού τμήματος (κατιόν, σιγμοειδές) το οποίο έχει μικρή διάμετρο και φράζει εύκολα, εκδηλώνεται συχνότερα με συμπτώματα ειλεού, χωρίς να λείπει και η αναιμία.

Το 60% εμφανίζεται μέχρι βάθος 35 εκ από τον πρωκτό και μπορεί εύκολα να ελεγχθεί με κολονοσκόπηση ή ορθοσιγμοειδοσκόπηση.

Με την κολονοσκόπηση μπορούμε να ανακαλύψουμε πολύποδες στο έντερο και να τους αφαιρέσουμε έγκαιρα πριν εξελιχθούν σε κακοήθεις. Τα μισά περιστατικά καρκίνου του παχέος εντέρου εντοπίζονται στο ορθό και το σιγμοειδές καθώς εκεί έχουμε την μεγαλύτερη παραμονή των τοξικών απόβλητων του οργανισμού. Η εξέλιξη ενός πολύποδα σε καρκίνο χρειάζεται μεγάλο χρονικό διάστημα (από 5-10 έτη) και αυτό το χαρακτηριστικό είναι που μας δίνει το πλεονέκτημα της έγκαιρης διάγνωσης με κολονοσκόπηση ανα πενταετία.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου έχει καλή πρόγνωση αν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά και μπορούμε να πετύχουμε πολύ υψηλά ποσοστά ίασης στα αρχικά στάδια. Το σημαντικότερο θεραπευτικό βήμα στην όλη θεραπεία είναι η ριζική και σωστή χειρουργική αντιμετώπιση.

Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΗ

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αντιμετωπίζεται εύκολα, αρκεί να διαγνωσθεί πριν από την εμφάνιση των ενοχλημάτων.

Τα νεοπλάσματα αναπτύσσονται σε πολύποδες του εντέρου, οι οποίοι με τον χρόνο γίνονται κακοήθεις. Οι πολύποδες αυτοί συνήθως δεν γίνονται αντιληπτοί. Εάν τους αφαιρέσουμε με την κολονοσκόπηση, προστατευόμαστε αποτελεσματικά από τον καρκίνο. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι πολύ συχνός.

Περίπου 6% των ανθρώπων θα παρουσιάσουν καρκίνο του παχέος εντέρου κάποια στιγμή στην ζωή τους. Τα νεοπλάσματα αυτά είναι πολύ συχνά σε ηλικία μεταξύ 50-70 ετών.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι εύκολη.

Ελέγχονται άτομα χωρίς συμπτώματα πάνω από ηλικία των 50 ετών.

H διενέργεια κολονοσκόπησης στην ηλικία των 50, συστήνεται προληπτικά, και εάν είναι φυσιολογική ανα 5 έτη στη συνέχεια.

Ο έλεγχος γίνεται κάθε πέντε χρόνια με σιγμοειδοσκόπηση που διαρκεί μόνον δέκα λεπτά και είναι ανώδυνη. Η εξέταση συμπληρώνεται με τον βιοχημικό έλεγχο κοπράνων για αίμα. Άλλος τρόπος ελέγχου είναι η κολονοσκόπηση κάθε δέκα χρόνια.

Η αντιμετώπιση είναι απλή και πλήρης.

Οι πολύποδες του παχέος εντέρου μπορούν να αφαιρεθούν με εύκολο τρόπο, ενδοσκοπικά, κατά την διάρκεια κολονοσκόπησης, χωρίς χειρουργική επέμβαση. Αυτή η θεραπεία είναι πλήρης.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου στο παχύ έντερο;

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι και μόνο ένα οποιοδήποτε από τα πιο κάτω:

1. Αίμα στα κόπρανα ή μαύρα κόπρανα.

2. Αλλαγή στις συνήθειες αφόδευσης – επιμένουσα διάρροια ή δυσκοιλιότητα.

3. Απώλεια βάρους.

4. Αίσθημα ατελούς αφόδευσης.

Μερικές φορές ο καρκίνος μπορεί να προκαλέσει στάση ή απόφραξη του εντέρου.  Τα συμπτώματα είναι ο εμετός, η δυσκοιλιότητα, ο περισφιγμένος πόνος και η διάταση (φούσκωμα) της κοιλιάς.  Αυτά τα συμπτώματα όμως μπορεί να παρουσιαστούν και σε άλλες ασθένειες γι’ αυτό όταν θα προκύψουν είναι πολύ σημαντικό να διαγνωσθούν από τον ιατρό σας.

Πρέπει να δώσουμε μεγάλη σημασία στα συμπτώματα αυτά.
Τα άτομα υψηλού κινδύνου πρέπει να ελέγχονται συχνότερα και σε μικρή ηλικία.
Μεγάλο κίνδυνο διατρέχουν όσοι έχουν περισσότερο από ένα άμεσο συγγενή με καρκίνο του παχέος εντέρου ή πολύποδες. Επίσης εάν ο καρκίνος στο συγγενικό πρόσωπο παρουσιάσθηκε σε μικρή ηλικία. Οι ασθενείς που έχουν χειρουργηθεί για την ίδια πάθηση ή πάσχουν από ελκώδη κολίτιδα ή νόσο του Crohn. 
 

Η αντιμετώπιση της νόσου, όταν εκδηλωθεί, είναι χειρουργική. 
Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί παρά φύση έδρα. Αυτή σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποφευχθεί με την ενδοπρωκτική ενδοσκοπική μικροχειρουργική Το αίμα στα κόπρανα μπορεί να οφείλεται σε κακοήθεις παθήσεις, ακόμη και εάν υπάρχουν αιμορροΐδες.
Εάv κάπoιoς παρατηρήσει αίμα στα κόπραvα ή από τov πρωκτό, πρέπει vα επισκεφθεί ιατρό για vα διευκριvίσει τo θέμα. Θα πρέπει απαραίτητα να γίνει ενδοσκόπηση. 
 

Η ανεύρεση καρκίνου στο παχύ έντερο απαιτεί επέμβαση(κολεκτομή) εκτός κι αν υπάρχουν ήδη μεταστάσεις.Η επέμβαση που γίνεται ονομάζεται ανάλογα με το ποίο τμήμα του εντέρου έχει τον καρκίνο. Αριστερή κολεκτομή για καρκίνο του κατιόντος κόλου, δεξιά κολεκτομή για καρκίνο του ανιόντος ή του τυφλού, εγκαρσιεκτομή για καρκίνο του εγκαρσίου. Σε περιπτώσεις μεταστάσεων, που εμφανίζονται συνήθως στο ήπαρ (συκώτι) αλλά και αλλού, ριζική επέμβαση δικαιολογείται μόνο σε οξεία περιτονίτιδα λόγω διάτρησης του εντέρου από τον καρκίνο, ή σε περιτονίτιδα από ειλεό. Όπως και σε κάθε μορφή καρκίνου, έτσι κι εδώ η μη ανεύρεση μεταστάσεων στις αξονικές τομογραφίες και τα σπινθηρογραφήματα, δεν σημαίνει υποχρεωτικά πως δεν υπάρχουν. Μπορεί απλώς να είναι πολύ μικρές και να μην φαίνονται ακόμα. Έτσι εξηγείται γιατί μερικοί ασθενείς εμφανίζουν μεταστάσεις χρόνια μετά την επέμβαση κι ενώ μέχρι τότε όλοι ήσαν αισιόδοξοι.

• Ο έλεγχος για πιθανές μεταστάσεις πρέπει να προηγείται κάθε επεμβάσεως για καρκίνο γιατί μπορεί να την καταστήσει περιττή ή πολύ απλούστερη.

Η αναιμία πρέπει να διερευνάται πάντοτε.

Η αναιμία από έλλειψη σιδήρου οφείλεται σε μικροσκοπική απώλεια αίματος από το πεπτικό σύστημα. Η απώλεια αίματος μπορεί να οφείλεται σε κακοήθη νοσήματα. Γι αυτόν τον λόγο, όλοι οι ασθενείς πρέπει να ελέγχονται με κολονοσκόπηση και γαστροσκόπηση. Σχεδόν ποτέ η έλλειψη σιδήρου δεν οφείλεται σε κακή διατροφή.

• Η χορήγηση σκευασμάτων σιδήρου σε ασθενή με σιδηροπενική αναιμία χωρίς να γίνει κολονοσκόπηση είναι κλασικό σφάλμα.

• Κάθε άνθρωπος που αναφέρει απώλεια αίματος με τις κενώσεις, ακόμα κι αν έχει αιμορροΐδες, πρέπει να κάνει κολονοσκόπηση.

ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ;

 Και βέβαια επηρεάζει αλλά όχι μόνη της .Ο άνθρωπος που θα αναπτύξει ΚΠΕ είναι γενετικά προδιατεθειμένος αλλά η διατροφή μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισής του.

 Παράγοντες αρνητικοί είναι η παχυσαρκία ,η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων κόκκινου κρέατος και λιπαρών γευμάτων,αλκοόλ,καθώς και η έλλειψη σωματικής άσκησης ,ενώ  θετικοί είναι η κατανάλωση τροφών πλουσίων σε ασβέστιο, βιταμίνη D,φυλλικόοξύ,βιταμίνη Ε,ίνες ,σελήνιο που περιέχονται σε φρέσκα φρούτα ,χόρτα ,όσπρια και λαχανικά και η ικανοποιητική πρόσληψη γαλακτοκομικών και ψαρικών.

 Πρέπει να επισημάνουμε ότι το καμένο κρέας έχει μεγάλο κίνδυνο καρκινογένεσης γιατί κατά τη διάρκεια του ψησίματος σχηματίζονται κάποιες καρκινογόνες ουσίες που λέγονται ετεροκυκλικές αμίνες .

Το αλκοόλ, ο καφές και το κάπνισμα βλάπτουν;

Η κατανάλωση αλκοόλ είναι ένας ισχυρός επιβαρυντικός παράγοντας γιατί ανταγωνίζεται μια ουσία το φυλλικό οξύ το οποίο προστατεύει το έντερο .

 Ποια ποσότητα είναι ασφαλής ; Κατά τις οδηγίες των Αμερικανών όχι περισσότερα από δύο ποτήρια κρασί. Για τον καφέ δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία.

 Βέβαια όσον αφορά το κάπνισμα έχει συσχετισθεί   με την αύξηση της πιθανότητας ανάπτυξης καρκίνου του παχέος.

Πρέπει να τρώμε φαγητά πλούσια σε φυτικές ίνες;

Καθημερινά πρέπει να καταναλώνουμε περίπου 30-40 γραμμάρια φυτικών ινών,όπως δημητριακά ολικής αλέσεως ,3 φρούτα την ημέρα (κατά προτίμηση με τη φλούδα )ψωμί ολικής αλέσεως και απαραίτητα σαλάτα με κάθε γεύμα και φυσικά λαχανικά μαγειρεμένα ή ακόμη καλύτερα φρέσκα .

Γάλα, γιαούρτι και ασβέστιο για πρόληψη καρκίνου του παχέος εντέρου

Μακρόχρονες επιστημονικές μελέτες, έδειξαν ότι τα άτομα που έπιναν το περισσότερο γάλα είχαν σημαντική μείωση, της τάξης του 15%, του κινδύνου να προσβληθούν από καρκίνο του παχέος εντέρου.

Συνολικά διαπιστώθηκε ότι η ψηλή κατανάλωση συνολικού και διατροφικού ασβεστίου, μείωνε σημαντικά τον κίνδυνο σε άντρες και γυναίκες για καρκίνο του παχέος εντέρου.

Η μείωση κινδύνου για τον καρκίνο αυτό, παρατηρούνταν για πρόσληψη μέχρι 1 γραμμαρίου ασβεστίου από γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το γάλα, το γιαούρτι τα τυριά ή από συμπληρώματα ασβεστίου.