Η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ποντίων

Ν. Λυγερός
Στην εφήμερη ζωή μας σπάνια ξέρουμε αν ένας αγώνας αξίζει. Παλεύουμε από ανάγκη δίχως να γνωρίζουμε αν υπάρχει ένα αξιολογικό στοιχείο που αποδεικνύει με έναν αντικειμενικό τρόπο την ορθολογία της στάσης μας. Η αναγνώριση της γενοκτονίας ανήκει σε αυτές τις σπάνιες περιπτώσεις όπου η ανθρωπιά αγγίζει άμεσα την ανθρωπότητα. Ο αγώνας αυτός έχει αξία ανεξάρτητα από τους αγωνιστές του. Όταν ένας ολόκληρος λαός έπεσε θύμα της απανθρωπιάς, είναι η ίδια η ανθρωπότητα που πληγώθηκε. Το ίδιο ισχύει και για τη γενοκτονία των Ποντίων. Δεν είναι μόνο ένα τοπικό πρόβλημα που αφορά
μια μειονότητα. Ο Πόντος ως ελληνικό στοιχείο και ως ακριτική οντότητα του πολιτισμού μας είναι μια από τις ιδιομορφίες που χαρακτηρίζει την πολλαπλότητά μας. Συνεπώς δεν πρέπει να απομονώσουμε το Ποντιακό ούτε ως ιστορικό γεγονός ούτε ως στρατηγικό στόχο. Αντιθέτως πρέπει να ενσωματώσουμε την τεχνογνωσία που έχουμε στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το παράδειγμα της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων είναι και ενδεικτικό και αποτελεσματικό διότι οι ενδιάμεσοι στόχοι που επιτεύχθηκαν δεν οφείλονται σε κρατικούς θεσμούς μα σε lobbies. Όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώρισε τη γενοκτονία των Αρμενίων το 1987, η Αρμενία ως κράτος ανεξάρτητο δεν υπήρχε ακόμα. Άρα το κρατικό πλαίσιο δεν είναι απαραίτητο και κατά συνέπεια δεν αποτελεί μια δικαιολογία της αδράνειας. Το παράδειγμα της ευρωπαϊκής αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πρόβλημα της Ίμβρου το 2004 είναι θεαματικό διότι πολλοί Έλληνες θεωρούσαν ότι ήταν μόνο και μόνο μια από τις χαμένες πατρίδες. Όμως το πιο αποτελεσματικό παράδειγμα στο προσωπικό επίπεδο είναι ο πρόσφατος κυπριακός αγώνας στον τομέα των μαζικών προσφυγών εναντίον της Τουρκίας. Διότι σε αυτό το επίπεδο κάθε πρόσφυγας συμβάλλει στην έμμεση απελευθέρωση της πατρίδας του μετατρέποντας ένα ηθικό και ανθρώπινο πρόβλημα σε ένα που μπορεί να χαρακτηριστεί ως οικονομικό και στρατηγικό. Μέσω της στρατηγικής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων οι Κύπριοι απέδειξαν ότι η οικονομία μπορεί να ερμηνευτεί ως η δυναμική της ηθικής. Συνολικά όλα αυτά τα ιστορικά παραδείγματα αποτελούν στην ουσία τα βασικά στοιχεία ενός στρατηγικού mix που με συντονισμένες κινήσεις αποδεικνύει ότι είναι ένα ισχυρό όπλο στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικά στο θέμα της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Ποντίων. Οι Πόντιοι δεν είναι μόνοι σε αυτόν τον αγώνα της αναγνώρισης διότι και άλλοι λαοί υπέφεραν και υποφέρουν ακόμα από το διαχρονικό στρατριωτικό καθεστώς της Τουρκίας. Έχουν όμως και εμπειρίες και επιτυχίες σε δύσκολες υποθέσεις και αυτές πρέπει να τις χρησιμοποιήσουμε δυναμικά μέσα σε ένα στρατηγικό πλαίσιο όπου το συναισθηματικό και παραδοσιακό στοιχείο δεν επαρκούν. Αυτός ο αγώνας πρέπει να οργανωθεί και σε ατομικό επίπεδο με τις προσφυγές αλλά και μέσω εξειδικευμένων lobbies στο ομαδικό επίπεδο.