Του Μάνδαλου Παναγιώτη, Βιολόγος, e-mail: panosmandalos@yahoo.gr.
Τις τελευταίες μέρες αναθερμανθηκε το ενδιαφέρον για τον σταθμό Υ.Φ.Α. (Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο) ή όπως όλοι το αποκαλούν L.N.G. (Liquid Natural Gas) καθότι σε λίγο στην χώρα μας θα απαγορευθεί η Ελληνική γλώσσα και όροι.
Φυσικά έχουμε γράψει πολλές φορές ότι όταν έχουμε επενδύσεις περιβαλλοντολογικού χαρακτήρα και φυσικά επικινδυνότητας για το περιβάλλον και τον τόπο, τότε οι τοπικές αρχές θα έπρεπε να ζητάνε ανταποδοτικά οφέλη για την τοπική κοινωνία που θα επουλώσουν, ίσως τις κάποιες πληγές που μπορεί να αφήσει μια τέτοια επένδυση. Έτσι αντισταθμιστικά οφέλη υπάρχουν ακόμα και για τις ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας), όπως οι ανεμογεννήτριες τα φωτοβολταϊκά σε μεγάλη κλίμακα, κλπ.
Επίσης ανταποδοτικά οφέλη πρέπει να υπάρχουνε ακόμα και στην χρήση των γεωθερμικών πεδίων προς ιδιώτες, που μπορεί να είναι πολλά και φυσικά αφού κάποιος εκμεταλλεύεται ενέργεια που είναι τελείως δωρεάν από την φύση, αλλά συγχρόνως προέρχεται από το υπέδαφος που είναι στην δημόσια κατοχή. Με λίγα λόγια όποιος το εκμεταλλεύεται θα πρέπει να πληρώσει και κάτι, για την παροχή που του δίνεται, στο κοινωνικό σύνολο. Φυσικά τα αντισταθμιστικά μπορεί αν μην είναι σε χρήμα αλλά και σε έργα για την περιοχή …..έργα φυσικά, κοινής ωφελείας, εκτός της επένδυσης.
Σε ο΄φελη από τον LNG, πχ θα ήτανε, η κατασκευή δικτύου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη με επέκταση στην βιομηχανική περιοχή, σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με παροχή του ζεστού νερού για τηλεθέρμανση σε κτήρια και ιδίως σε δημοτικά κτήρια, κολυμβητήριο, κλειστό, πανεπιστημιακό νοσοκομείο, σχολεία, κλπ.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Kατ' αρχήν, ας καταλάβουμε, τι είναι φυσικό αέριο και τι το L.N.G. ή Υ.Φ.Α.
Το φυσικό αέριο αποτελείται από 82% μεθάνιο (CH4) και 19% διάφορα άλλα αέρια, όπως Άζωτο, Αιθάνιο, Βουτάνιο, Διοξείδιο του Άνθρακα, νερό, πεντάνια, υδρόθειο, κλπ.
Το L.N.G. ή Υ.Φ.Α. αποτελείται από 95% Μεθάνιο και 5 % διάφορα. Όπως βλέπουμε είναι πολύ καθαρότερο του φυσικού αερίου και δεν μπορούν να σχηματιστούν στερεές ενώσεις, αφού με προεργασία έχουν αφαιρεθεί όλα τα υπόλοιπα που υπήρχανε στο φυσικό αέριο.
Δεν αποθηκεύεται και δεν συντηρείται υπό πίεση. Η υγροποίηση του, γίνεται με ψύξη στους -161° C.
Οι ατμοί Υ.Φ.Α( L.N.G.) είναι εύφλεκτοι σε συγκέντρωση 5-15% στον αέρα. Σε μικρότερες ποσότητες δεν αυτόαναφλέγεται λόγω μικρής ποσότητας αερίου στην πρόσμιξη με το ατμοσφαιρικό οξυγόνο ενώ σε περιπτώσεις μεγαλύτερης ποσότητας από το 15%, δεν αναφλέγεται λόγω της ανεπάρκειας του οξυγόνου και της μεγάλης ποσότητας αερίου.
Μελέτες έδειξαν ότι η ζώνη ασφαλείας από κατοικημένη περιοχή είναι γύρω στα 3 μίλια ή 5 χιλιόμετρα, όπου ο κίνδυνος αυτανάφλεξης περιορίζεται. Για τον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας υπολογίστηκε γύρω στα 4.850 μέτρα.
Μια μελέτη για την Shannon-LNG ανέφερε ότι οι ατμοί Υ.Φ.Α, μπορούν να ταξιδέψουν γύρω στα 12,4 χιλιόμετρα πριν αναφλεχθούν.
Ατυχήματα μεγάλης έκτασης, σε σταθμούς Υ.Φ.Α είχαμε το 1944 στο Κλίβελαντ όπου έχασαν την ζωή τους 128 άνθρωποι. Οι βελτιώσεις από τότε, πολλές. Βέβαια το τελευταίο ατύχημα ήτανε αυτό στην Αλγερία το 2004 που στοίχησε την ζωή σε 27 άτομα.
Η οδηγία Σεβέζο ΙΙ (96/82/Ε.Κ.), τις κατατάσσει από τις ποιο επικίνδυνες εγκαταστάσεις για βιομηχανικό ατύχημα μεγάλης έκτασης. Η Σεβέζο Ι (82/501/Ε.Ο.Κ.), είχε βγει μετά το ατύχημα χημικών με διαρροή διοξινών στο περιβάλλον, ακριβώς στην πόλη Σεβέζο της Ιταλίας.
Αν δούμε την δομή και την κατασκευή του σταθμού ή των σταθμών L.N.G. θα καταλάβουμε πολλά. Ένας σταθμός τέτοιου είδους καταλαμβάνει μια έκταση που παραχωρείται στην ξηρά, και μια θαλάσσια όπου γίνεται η φορτοεκφόρτωση του αερίου από τα πλοία. Η εγκατάσταση αεριοποίησης του φυσικού αερίου δεν είναι μια εγκατάσταση περιβαντολλογικά ανώδυνη και ακίνδυνη για την περιοχή όλη, αλλά ούτε μικρής επικινδυνότητας για τους εργαζόμενους.
Οι τερματικοί σταθμοί αποτελούνται από τον σταθμό εκφόρτωσης, αποθήκευσης, εξάτμισης, αγωγούς μεταφοράς και τελικούς αποδέκτες. Συνήθως οι τελικοί αποδέκτες των σταθμών αυτών είναι οι κοντινές πόλεις, αφού το αέριο έχει αεριοποιηθεί και φυσικά είναι έτοιμο για κατανάλωση. Ένα απλό παράδειγμα είναι ο σταθμός αυτού του τύπου, στην Ρεβυθούσας που διοχετεύει μεγάλη ποσότητα αερίου στην Αθήνα.
Οι δεξαμενές μπορεί να είναι υπέργειες ή υπόγειες. Κατασκευάζονται συνήθως από χάλυβα 9% και κράμα Αλουμινίου και Μαγνησίου.
Οι Υπέργειες δεξαμενές έχουν υψηλότερο κίνδυνο σε περιπτώσεις διαρροής, μεγαλύτερες απώλειες σε βάθος χρόνου, αλλά έχουν φυσικά μικρότερο κόστος κατασκευής.
Οι υπόγειες δεξαμενές έχουν μικρότερο κίνδυνο για διαρροή, λιγότερες απώλειες αερίου σε βάθος χρόνου, αλλά υψηλότερο κόστος κατασκευής.
Η αεριοποίηση του υγρού αερίου από τους -161° C, γίνεται με αντλούμενο νερό, από την θάλασσα. Η θερμοκρασία του θαλάσσιου νερού στην περιοχή μας, κυμαίνεται από 6-27° C, εξαρτώμενη από την εποχή. Η διαφορά θερμοκρασίας σύμφωνα με την περιβαντολλογική μελέτη θα είναι των -7 ° C βαθμών, από την θερμοκρασία του νερού της θάλασσας κατά την εισαγωγή του. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υπάρξει θερμοκρασία κάτω από το μηδέν σε περιπτώσεις όπου έχουμε κρύο, ενώ σημαντική θα είναι και η απώλεια σε θερμοκρασία και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, με ότι αυτό συνεπάγεται για την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής αλλά και για εμάς στα θαλάσσια μπάνια και στον τουρισμό.
Στους τερματικούς σταθμούς φυσικού αερίου ευτυχώς δεν έχουμε το πρόβλημα του έρματος, αφού τα πλοία ξεφορτώνουνε φορτίο και φορτώνουνε έρμα.
Επικινδυνότητα έρματος υπάρχει μόνο από το αποβαλλόμενο νερό του σταθμού που χρησιμοποιείται για την αεριοποίηση του φυσικού αερίου. Το νερό, κατά την εισαγωγή του περνάει από φίλτρο και μετά υπερχλωριώνεται για να μην υπάρχουν ζωντανοί οργανισμοί (άλγες ή φύκι, μαλάκια, κλπ.) και δημιουργήσουν προβλήματα στο σύστημα.
Το υπολειμματικό χλώριο που ελευθερώνεται στο νερό, είναι σύμφωνα με την μελέτη περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων, 5 mg/l. Αν υποθέσουμε ότι το χλώριο στο πόσιμο νερό είναι στα 0,2-0,5 mg/l, ενώ στις πισίνες έως 0,7 mg/l, ενώ σε καταστάσεις υπερχλωρίωσης 2-4 mg/l, αλλά ακόμα και 1 mg/l, απαγορεύεται αυστηρά η πόση γιατί είναι τοξικότατο για τον ανθρώπινο οργανισμό. Μπορούμε λοιπόν να καταλάβουμε τι γίνεται εκατέρωθεν του αγωγού με αυτήν την ποσότητα ελεύθερου χλωρίου. Θα δημιουργηθεί, μια έρημος, κρανίου τόπος, στις δύο πλευρές της περιοχής, δημιουργώντας ένα βιολογικό κενό, που θα εξαφανίσει κάθε ύπαρξη ζωής.. Και μιλάμε για μια περιοχή αυτή του Δέλτα του Έβρου προστατευόμενη με σπάνια χλωρίδα και πανίδα. Επίσης η δημιουργία τοξικών χλωροπαραγώγων είναι αποτέλεσμα και της αύξησης του χλωρίου. Μπορούμε να πούμε ότι τα χλωροπαράγωγα, που είναι πιο τοξικά από το ίδιο το χλώριο είναι πιο εύκολο να σχηματιστούν σε θαλασσινό νερό. Τα νερά που θα πετάγονται από το σύστημα θα υπερβαίνουν τα 30,9 εκατομ. m3, υπερχλωριωμένου νερού.
Επίσης σύμφωνα με την μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα ρίχνονται στην θάλασσα 3.600 m3/έτος, αστικών λυμάτων, από τις διάφορες χρήσεις, ενώ θα ρίχνονται και 700 m3/έτος βοθρολυμάτων. Εδώ μπορεί να γίνει αγωγός σύνδεσης με τον βιολογικό καθαρισμό της ΔΕΥΑΑ ή να κατασκευαστεί κάποιος μικρός βιολογικός καθαρισμός του σταθμού. Επίσης τα λύματα από τα πλοία, όπως είναι τα βαρέα μέταλλα από τις μπαταρίες και τα λάδια και τα πετρέλαια των πλοίων θα επιβαρύνουν το ευαίσθητο οικοσύστημα της περιοχής. Για όλα αυτά τα στοιχεία θα έπρεπε να υπάρχουνε ανταποδοτικά οφέλη στον δήμο, όπως η κατασκευή και παροχή δικτύου φυσικού αερίου στην πόλη της Αλεξανδρούπολης, η τροφοδοσία και της βιομηχανικής περιοχής με φτηνή ενέργεια κλπ. Δυστυχώς όμως όπως και στις διαφημίσεις ακούμε, ο αγωγός και ο σταθμός θα περνάει από την περιοχή μας και θα τροφοδοτεί όλη την Ευρώπη, όπως και ο υπάρχων αγωγός, αλλά και ο αγωγός ΤΑP που θα κατασκευαστεί. Και ενώ αυτοί θα πωλούν το αέριο και θα βγάζουνε τα μάλλα, εμείς θα κοιτάμε το αέριο από μακριά, το κρύο βαρύ και οι επενδύσεις χωρίς φτηνή ενέργεια μακριά. Και ενώ θα περνάνε δύο αγωγοί και ο σταθμός Υ.Φ.Α. όλη η Θράκη θα μένει χωρίς φυσικό αέριο και στην δεύτερη ζώνη για το πετρέλαιο θέρμανσης. Το να είσαι δούλος και να δουλεύεις με τα αποφάγια είναι ένα μεγάλο προτέρημα των υπανάπτυκτων ατόμων και χωρών που βλέπουν τους άλλους να πλουτίζουν και αυτοί αρκούνται στο κομμάτι ξεραμένου ψωμιού. Το να διεκδικείς σε ίσους όρους τα αυτονόητα είναι προτέρημα απλού νοήμονα νου.
Ανάπτυξη έρχεται όταν φτιάχνεις τις συνθήκες για να έρθει. Όταν παρακαλάς, τότε έρχεται …υπανάπτυξη ….όπως αυτή της Νιγηρίας …του φτωχότερου κράτους στον κόσμο …αλλά πρώτο σε εξαγωγές διαμαντιών …Άλλοι πεθαίνουν στα νταμάρια ….και οι λίγοι τα τρώνε σε πάρτι στα κότερα…
Υ.Γ. Όποιος μιλάει για ανάπτυξη, υπό αυτές τις συνθήκες ας τρέξει να την βρει …γιατί η Νταλίκα της ανάπτυξης θα περνά σε άλλα μέρη ενώ στον τόπο μας θα αφήνει μόνο απόβλητα ….και όποιος δει τον θησαυρό ..ας τρέξει να τον πάρει …..αλλά θα βρει ..μόνο τις πατημασιές …που άφησε η ανάπτυξη ..πηγαίνοντας σε άλλη γη, σε άλλα μέρη…
