Το νομοσχέδιο που βάζει υποχρεωτικά το Δημόσιο στην εποχή του internet

Η δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα μπαίνει στην εποχή της διαδικτυακής διακυβέρνησης, με στόχο την κατά 25% μείωση του κόστους της δημόσιας διοίκησης, την πάταξη της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς. Μιας γραφειοκρατίας που στοιχίζει στη χώρα μας πάνω από 16 δις ευρώ ετησίως, σύμφωνα με τα στοιχεία της  Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και τα οποία επικαλέστηκε στο υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Εσωτερικών Γ. Ραγκούσης, θέτοντας ως «εφικτό στόχο να εξοικονομούνται περίπου 4 δις ευρώ κάθε χρόνο». Το υπουργικό συμβούλιο, ενέκρινε το νομοσχέδιο για την «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση», που  κατατίθεται στη Βουλή και βάζει την Ελλάδα, στην μετά -ΚΕΠ εποχή...

Ο υπουργός σημείωσε ότι η  πλήρης έκδοση του επιχειρησιακού σχεδίου για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση θα είναι διαθέσιμη στα τέλη Απριλίου ενώ με την ψήφιση του νόμου θα παρουσιαστεί ο Οδικός Χάρτης Εφαρμογής του.

Ανέφερε ότι με την εισδοχή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στον πυρήνα της Δημόσιας Διοίκησης μπορούμε να περάσουμε στη νέα μετά-ΚΕΠ εποχή για τη συνολική ηλεκτρονική εξυπηρέτηση του πολίτη.

Παρουσιάζοντας τη σημερινή κατάσταση ο κ. Ραγκούσης μίλησε για χαμένες ώρες αυτοπρόσωπης

παρουσίας πολιτών και υπαλλήλων προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι συναλλαγές, πλήθος επικυρωμένων εγγράφων, έλλειψη επικοινωνίας των υπηρεσιών, καθυστερήσεις που «δίνουν την ευκαιρία για δημιουργία εστιών διαφθοράς» και σπατάλη χρημάτων μεταξύ των υπηρεσιών.

Οι βασικές καινοτομίες του σχεδίου νόμου, σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Εσωτερικών, είναι:

-Καθιέρωση της προηγμένης ηλεκτρονικής υπογραφής:

Με την ηλεκτρονική υπογραφή ενός ηλεκτρονικού εγγράφου επιτυγχάνεται η σύνδεση του περιεχομένου του με συγκεκριμένο συντάκτη, είναι δηλ. ένα σύνολο χαρακτήρων που συνδέει μονοσήμαντα - και άρα με ασφάλεια και βεβαιότητα - το περιεχόμενο του εγγράφου με το συγκεκριμένο πρόσωπο που το υπογράφει.

Ουσιαστικά, πρόκειται για την απόδοση της λειτουργίας της ιδιόχειρης υπογραφής στην περίπτωση σύνταξης, διακίνησης κλπ. ηλεκτρονικών εγγράφων, με την επισήμανση ότι πρόκειται για έναν ιδιαίτερα ασφαλή τρόπο υπογραφής. 

Ειδικά η χρήση προηγμένης ηλεκτρονικής υπογραφής, μεταξύ άλλων, είναι ικανή να καθορίσει ειδικά και αποκλειστικά την ταυτότητα του προσώπου που υπογράφει το έγγραφο ( το έγγραφο έχει πράγματι υπογραφεί μόνο από το συγκεκριμένο πρόσωπο - υπογράφοντα και από κανέναν άλλο ) και επιπλέον να μπορεί να εντοπισθεί οποιαδήποτε μεταγενέστερη της υπογραφής αλλοίωση των δεδομένων, δηλ. του περιεχομένου του εγγράφου ( το περιεχόμενο δεν έχει αλλοιωθεί από την στιγμή που υπογράφηκε το έγγραφο ).

Θεσμοθετούνται:
-Υποχρέωση ηλεκτρονικής επικοινωνίας για τους φορείς του δημόσιου τομέα και του δικαιώματος ηλεκτρονικής επικοινωνίας και συναλλαγής με το δημόσιο για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα.

 -Κανόνες δικαίου σχετικά με την ηλεκτρονική σύνταξη, τήρηση, την ηλεκτρονική διακίνηση, διαβίβαση, κοινοποίηση και ανακοίνωσή εγγράφων τόσο μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα όσο και μεταξύ αυτών και των φυσικών προσώπων και των ΝΠΙΔ. Εισάγονται ρυθμίσεις με τις οποίες κατοχυρώνονται οι προϋποθέσεις για τη νομική και αποδεικτική ισχύ των ηλεκτρονικών εγγράφων που εκδίδουν και διακινούν οι φορείς του δημόσιου τομέα. 

Με τις ρυθμίσεις αυτές επιτυγχάνεται η ενίσχυση της αποδοτικότητας των δημοσίων υπηρεσιών, γεγονός που συνεπάγεται ταχύτερη εξυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων με την εφαρμογή θεσμικού πλαισίου που διασφαλίζει στο ακέραιο την απαίτηση για ασφάλεια δικαίου. 

- Απαλλάσσεται ο πολίτης από την κλασσική διαδικασία επικύρωσης των ηλεκτρονικών αντιγράφων (ηλεκτρονικών/εγχάρτων εγγράφων) εάν τα έγγραφα τηρούνται ήδη από φορέα του δημόσιου τομέα και μπορεί να επιβεβαιωθεί η ισχύς και η ακρίβειά τους. Μειώνονται έτσι τα βάρη- η γραφειοκρατία - η ελάφρυνση για πολίτες και επιχειρήσεις. 

- Καθιερώνεται η δυνατότητα ηλεκτρονικών συναλλαγών, περιλαμβανομένων των ηλεκτρονικών οικονομικών συναλλαγών με φορείς του δημόσιου τομέα και ανεξαρτήτως της ιδιότητας του πολίτη ή της επιχείρησης ως δικαιούχου ή οφειλέτη. 

- Θεσπίζεται η δυνατότητα φυσικών και ΝΠΙΔ να υποβάλλουν με ηλεκτρονικό τρόπο αιτήσεις, δηλώσεις, βεβαιώσεις, δικαιολογητικά καθώς και προσφορές για συμμετοχή σε δημόσιους διαγωνισμούς εφόσον πληρούνται οι κατά περίπτωση οριζόμενες προϋποθέσεις που αφορούν την παροχή των διαπιστευτηρίων και εν γένει της ταυτοποίησης και αυθεντικοποίησης και της πολιτικής ασφάλειας. 
Με τις ρυθμίσεις αυτές επιτυγχάνεται απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών και μείωση διοικητικών βαρών για πολίτες και επιχειρήσεις, συμβάλλοντας στην διαμόρφωση οικείου θεσμικού πλαισίου που διευκολύνει την επιχειρηματικότητα και την συναλλακτική δράση με φορείς του δημόσιου τομέα. 

- Εισάγεται ως κανόνας η αυτεπάγγελτη ή κατ΄ αίτηση αναζήτηση εγγράφων που τηρούνται σε οποιοδήποτε φορέα του δημόσιου τομέα προκειμένου να μειωθούν οι επιβαρύνσεις και η ταλαιπωρία πολιτών και επιχειρήσεων. 

- Ενισχύονται οι ρυθμίσεις σχετικά με το ηλεκτρονικό πρωτόκολλο και αποκτούν υποχρεωτικότητα εφαρμογής προς την αυτοματοποιημένη έκδοση μοναδικού αριθμού πρωτοκόλλου. 
- Προβλέπεται η δυνατότητα των πολιτών ή των ΝΠΙΔ να ενημερώνονται ηλεκτρονικά τόσο για την πρωτοκόλληση όσο και ιδίως για την πορεία της υπόθεσης που τους αφορά. 
Στόχος η ταχύτητα, η αυτοματοποίηση διεκπεραίωσης, η διαφάνεια και η καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη.

- Θεσμοθετείται η ρητή υποχρέωση των φορέων του δημοσίου να φροντίζουν για την ασφάλεια και την αυθεντικότητα των δεδομένων και των ηλεκτρονικών εγγράφων και αρχείων που παράγουν, καταχωρίζουν, τηρούν ή με οποιοδήποτε τρόπο διαχειρίζονται και των υπηρεσιών που παρέχουν κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων που έχουν ανατεθεί σε αυτούς. 

- Παύει να απαιτείται η αυτοπρόσωπη παρουσία του πολίτη με τη ρητή υπαγωγή και των ηλεκτρονικών εγγράφων στο πεδίο εφαρμογής του δικαιώματος πρόσβασης στα έγγραφα και η παροχή της δυνατότητας άσκησής του με ηλεκτρονικό τρόπο. 

- Οι φορείς του δημοσίου υποχρεώνονται να διαθέτουν την πληροφόρηση σε επεξεργάσιμη, με αυτοματοποιημένα μέσα, μορφή και ενισχύεται το δικαίωμα της περαιτέρω χρήσης των πληροφοριών με άδειες ελεύθερης χρήσης. Ταυτόχρονα εισάγεται υποχρέωση ευρετηρίασης και παροχής υπηρεσιών αναζήτησης. 

- Λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για απόλυτο σεβασμό στην προστασία προσωπικών δεδομένων των πολιτών - χρηστών ΤΠΕ, με την εισαγωγή ρυθμίσεων που ενισχύουν το επίπεδο προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικότητας, όχι μόνο κατά το στάδιο των σχεδιασμών πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών (privacy by design) και της αξιολόγησης των επιπτώσεων της εισαγωγής πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών ΗΔ (privacy impact assessment) αλλά και κατά το στάδιο της εφαρμογής του νόμου από όργανα των φορέων, με την πρόβλεψη εσωτερικού υπεύθυνου προστασίας προσωπικών δεδομένων στις ΟΔΕ των φορέων.

- Παρέχεται η δυνατότητα στους πολίτες για διαρκή συμμετοχή στην βελτίωση λειτουργιών και υπηρεσιών που παρέχονται από φορείς του δημόσιου τομέα με την διατύπωση παρατηρήσεων και προτάσεων, τις οποίες οι φορείς αξιολογούν και αξιοποιούν, αποτυπώνοντας θεσμικά την σαφή πρόθεση για συνεχή βελτίωση και επικαιροποίηση του τρόπου λειτουργίας των φορέων του δημόσιου τομέα με στόχο την απόκριση των παρεχόμενων υπηρεσιών στις ανάγκες των πολιτών. 

 - Προβλέπεται η κοινή χρήση και αξιοποίηση υποδομών, ΤΠΕ και δεδομένων από φορείς του δημόσιου τομέα, με σκοπό την ενίσχυση της συνεργασίας των επιμέρους φορέων και την παροχή αποτελεσματικότερων υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

- Οι φορείς του δημοσίου υποχρεώνονται να εξετάζουν, και μάλιστα με τον πλέον πρόσφορο τρόπο, τη διαθεσιμότητα λογισμικού, υποδομών, πληροφοριακών και επικοινωνιακών συστημάτων και εν γένει ΤΠΕ σε άλλους δημόσιους φορείς και την δυνατότητα κοινής χρήσης αυτών πριν προβούν σε προμήθεια, αναβάθμιση ή επικαιροποίηση ήδη υπαρχόντων. 

ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

Για την άμεση εφαρμογή του νόμου και την ταχύτερη ανάδειξη των ωφελειών του, καταρτίζεται ήδη οδικός χάρτης εφαρμογής του νόμου για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. 

Έχει συσταθεί από έμπειρα στελέχη Ομάδα Διοίκησης Έργου αντικείμενο της οποίας είναι η εκπόνηση του οδικού χάρτη εφαρμογής, η παρακολούθηση εφαρμογής του στη δημόσια διοίκηση και η αποτίμηση των αποτελεσμάτων του νόμου.
Κατά την εφαρμογή του νόμου θα αξιοποιηθούν τα στελέχη πληροφορικής του δημοσίου, οι μελέτες και έρευνες που έχουν γίνει στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο υφιστάμενος εξοπλισμός και το λογισμικό που υπάρχει καθώς και η πλούσια τεχνογνωσία των στελεχών του δημοσίου τομέα σε τεχνικά και επιχειρησιακά θέματα.

Ο οδικός χάρτης εφαρμογής του νόμου προδιαγράφει:
- τις ενέργειες που θα πρέπει να ακολουθήσουν μετά την ψήφιση του νόμου, 

- το ανθρώπινο δίκτυο που θα υποστηρίξει την εφαρμογή του νόμου σε κάθε μονάδα της δημόσιας διοίκησης, 

- τις τεχνολογικές υποδομές που θα αξιοποιηθούν,

- τις φάσεις σχεδιασμού και τα χρονοδιαγράμματα, τη στρατηγική υλοποίησης, 

- το οργανωτικό σχήμα και τα εργαλεία παρακολούθησης,

- τη σχέση με τις δράσεις προτεραιότητας σε θέματα Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών που έχει θέσει ο Πρωθυπουργός, 

- την αναφορά στους επιχειρησιακούς βραχίονες υλοποίησης (ΚΤΠ ΑΕ, ΗΔΙΚΑ ΑΕ, ΕΔΕΤ ΑΕ κ.α.).

- την αξιοποίηση των έργων που υλοποιήθηκαν στο Γ ΚΠΣ σε συνδυασμό με τις δράσεις που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ στο πλαίσιο κοινής στρατηγικής.

Η Υλοποίηση του Νόμου θα γίνει αποκεντρωμένα σε επίπεδο Υπουργείων και Φορέων. 
Ο Νόμος και o οδικός χάρτης για τη μετάβαση στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, θα αποτελούν εργαλεία για την εξειδίκευση της υλοποίησης από κάθε φορέα. 

Κατά την Φάση της έναρξης της Υλοποίησης και στη Φάση της προετοιμασίας, η ομάδα του αρχικού σχεδιασμού θα συνεργαστεί με στελέχη από όλα τα Υπουργεία προκειμένου να εξειδικευθεί ο σχεδιασμός σε βασικούς τομείς πολιτικής.