Σχολεία Αγρού, ένα νέο μοντέλο μάθησης για τους αγρότες

Οι έλληνες παραγωγοί μαθαίνουν διαδραστικά αλλά και στο χωράφι

Ένα νέο μοντέλο μάθησης, αυτό των Σχολείων Αγρού, που δίνει τη δυνατότητα στους παραγωγούς να μάθουν διαδραστικά αλλά κι επί του πρακτέου οτιδήποτε αφορά την καλλιέργεια, με την οποία ασχολούνται, εισήγαγε για πρώτη φορά στην Ελλάδα -αλλά και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο- η μεταδιδακτορική ερευνήτρια από το Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων ΕΛΓΟ -Δήμητρα, Δρ. Χρυσάνθη Χαρατσάρη.

Τα Σχολεία Αγρού, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Χαρατσάρη, στηρίζονται στη διάχυση γνώσης από ειδικούς επιστήμονες σε ολιγομελείς ομάδες γεωργών, σε πραγματικές συνθήκες, δηλαδή στο χωράφι.

Αυτό που διαφοροποιεί τα Σχολεία Αγρού από τα συμβατικά μοντέλα γεωργικής εκπαίδευσης είναι, σύμφωνα με την ίδια, η φιλοσοφία που βρίσκεται πίσω από τον σχεδιασμό τους. Με απλά λόγια, στα Σχολεία Αγρού δεν αντικαθίσταται απλώς η αίθουσα από το χωράφι, «υπάρχει ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός ώστε να επιτευχθούν τα μέγιστα δυνατά επίπεδα διάχυσης γνώσης» διευκρινίζει.

Στα Σχολεία Αγρού, η εκπαίδευση ακολουθεί την πορεία της καλλιέργειας, δηλαδή περιλαμβάνει έναν αριθμό εκπαιδευτικών συναντήσεων, που πραγματοποιούνται σε όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Έτσι, οι γεωργοί έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν όλη την πορεία της καλλιέργειας και να κατανοήσουν καλύτερα τους βιολογικούς κύκλους των εντόμων, τη βιολογία των ζιζανίων, αλλά και των ίδιων των καλλιεργούμενων φυτών. Επιπλέον, η μάθηση στηρίζεται στον πειραματισμό, την ανακάλυψη, τη δράση των γεωργών.

Επίσης, μία σημαντική παράμετρος που διαφοροποιεί τα Σχολεία Αγρού από τα παραδοσιακά είναι η εφαρμογή αρχών από τις επιστήμες της εκπαίδευσης ενηλίκων, της κοινωνιολογίας και της ψυχολογίας. «Με τον τρόπο αυτό μεγιστοποιείται η αλληλεπίδραση, τόσο μεταξύ εκπαιδευτών και γεωργών, όσο και μεταξύ των παραγωγών, με τελικό αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων διάχυσης γνώσης, αλλά και του συνεργατισμού μεταξύ των παραγωγών» τονίζει η κ. Χαρατσάρη.

Στο πλαίσιο αυτό, οι ενήλικες ...δυνάμει μαθητές, που ενώ "διψούν" για γνώση, δυσκολεύονται να κλειστούν σε μια αίθουσα και να κάνουν μάθημα με τον παραδοσιακό, συμβατικό τρόπο, βρήκαν τη διέξοδο που αναζητούσαν, προκειμένου να αποκτήσουν περαιτέρω κατάρτιση.

Καινοτομίες στην πιλοτική εφαρμογή των Σχολείων Αγρού στην Ελλάδα

Μάλιστα, στις πιλοτικές εφαρμογές των Σχολείων Αγρού στη χώρα μας, η κ. Χαρατσάρη εισήγαγε κάποιες καινοτομίες σε σχέση με τα παραδοσιακά, που έχουν πραγματοποιηθεί σε άλλες χώρες.

Η πρώτη καινοτομία αφορά τη χρησιμοποίηση ομάδας εκπαιδευτών και όχι μεμονωμένων γεωπόνων, με στόχο την καλύτερη κάλυψη των εκπαιδευτικών αντικειμένων και η δεύτερη τη συμμετοχή ενός γεωπόνου - διευκολυντή, δηλαδή ενός ειδικού στο πεδίο της γεωργικής εκπαίδευσης.

Ο ρόλος του διευκολυντή είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς είναι «δάσκαλοι πανέτοιμοι να αντιδράσουν με επάρκεια στον αστάθμητο παράγοντα του χωραφιού και να αλλάξουν την εκπαιδευτική ύλη εάν χρειαστεί, προσαρμόζοντάς την σε ζητήματα που απασχολούν τους γεωργούς - μαθητές, ανάλογα με την περίοδο και τις προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν στις καλλιέργειές τους».

Υπάρχει μέλλον για τα Σχολεία Αγρού στην Ελλάδα;

Τα πρώτα Σχολεία Αγρού στην Ελλάδα στοχεύουν, όχι μόνο στη διάχυση γνώσης στους συμμετέχοντες γεωργούς, αλλά και στην προσαρμογή του μοντέλου στα ιδιαίτερα ελληνικά δεδομένα.

Τα πρώτα σχολεία ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2015 (και ολοκληρώθηκαν στις 26 Αυγούστου), στα Γεφύρια του Νομού Καρδίτσας, με αντικείμενο την καλλιέργεια βαμβακιού και με τις συμμετοχές των παραγωγών να υπερβαίνουν τις 40.

Στις αρχές Οκτωβρίου θα διεξαχθούν Σχολεία Αγρού για παραγωγούς ρυζιού στο Νομό Θεσσαλονίκης και ήδη έχουν δηλωθεί 35 συμμετοχές.

Οι Έλληνες γεωργοί προσαρμόστηκαν εύκολα στη φιλοσοφία των Σχολείων Αγρού, ενώ τα αρχικά αποτελέσματα δείχνουν ότι κέρδισαν γνώσεις από τη συμμετοχή τους, γεγονός που σύμφωνα με την κ. Χαρατσάρη «υποδεικνύει ότι το μοντέλο μπορεί να εφαρμοστεί ξανά, σε άλλες περιοχές και σε άλλες καλλιέργειες».

Ήδη, σύμφωνα με την ίδια, υπάρχουν σκέψεις, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, για εφαρμογή των Σχολείων Αγρού την επόμενη καλλιεργητική περίοδο σε καλλιέργειες εντατικές από πλευράς γνώσης.

Πάντως, για να επιτευχθεί η αποτελεσματική εφαρμογή των Σχολείων Αγρού στο μέλλον, «είναι κατά τη γνώμη μου απαραίτητη η ενσωμάτωση στην ομάδα των εκπαιδευτών -και ιδιαίτερα στην ομάδα των σχεδιαστών- γεωπόνων με πολύ καλή γνώση του πεδίου της γεωργικής εκπαίδευσης», σημειώνει η κ. Χαρατσάρη.

Έλλειμμα γεωργικής εκπαίδευσης - απαραίτητη η δημιουργία νέων μοντέλων

Η γεωργική εκπαίδευση, αποτελεί μία σημαντική παράμετρο για την αγροτική ανάπτυξη μιας χώρας, ωστόσο στην Ελλάδα, όπως λέει η κ. Χαρατσάρη, «παρά τις όποιες προσπάθειες, η γεωργική εκπαίδευση εξακολουθεί να βρίσκεται σε ένα πολύ υποβαθμισμένο επίπεδο».

Πάντως, όπως λέει, ακόμη και σε χώρες στις οποίες υπάρχουν αποτελεσματικές υπηρεσίες γεωργικής εκπαίδευσης, τα συστήματα που χρησιμοποιούνται για τη μετάδοση και μεταφορά γεωργικής γνώσης δέχονται κριτική, τόσο όσον αφορά την αποτελεσματικότητά τους, όσο και σχετικά με την ικανότητά τους να δελεάσουν τους παραγωγούς και να συμμετέχουν σε προγράμματα γεωργικής εκπαίδευσης.

Υπενθυμίζεται ότι τα Σχολεία Αγρού ξεκίνησαν με πρωτοβουλία του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), με σκοπό την εκπαίδευση παραγωγών ρυζιού στην Ινδονησία και συνεχίστηκαν σε αρκετές χώρες.