Μήπως είσαι ηλίθιος / ηλίθια;

γράφει ο Σ. Ζήκος

Ηλίθιος είναι ο ιδιωτεύων (idiot στα αγγλικά), ο «ιδιώτης» στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία, που είναι το αντίθετο του «πολίτη», αυτός που δεν ενδιαφέρεται για τα κοινά και σήμερα, χαρακτηρολογικά, αυτός που δεν νοιάζεται παρά μόνο για την πάρτη του και επομένως δεν ξοδεύει ποτέ φαιά ουσία για οτιδήποτε δεν τον αφορά άμεσα και ωφελιμιστικά, οπότε και φυραίνει το μυαλό του. 

Ηλίθιος δεν είναι αυτός που υπακούει στο δόγμα που ακούγεται στην ταινία «Οι ηλίθιοι» του Λαρς Φον Τρίερ: «Αγάπησε τον ηλίθιο που έχεις μέσα σου και δείξτον και στους άλλους για να τον αγαπήσουν κι αυτοί». 



Ηλίθιος είναι αυτός που παραμένει με πείσμα αμετάπειστος σε μια προκατάληψη (όχι άποψη, προκατάληψη, αλλά ο ηλίθιος δεν καταλαβαίνει τη διαφορά) ακόμη κι αν του αποκαλυφθεί ότι έχει άδικο είτε από τα γεγονότα είτε μέσα από μια συζήτηση με ανταλλαγή επιχειρημάτων. 

Ηλίθιος δεν ήταν ο ιθαγενής που αντάλλασε κάποτε τα πολύτιμα μέταλλα που υπήρχαν εν αφθονία στον τόπο του, με καθρεφτάκια τα οποία του επέτρεπαν να δει σε αυτά, ίσως για πρώτη φορά καθαρά, σαν θαύμα, το πρόσωπό του. 

Ηλίθιος είναι αυτός που τον εκφράζουν απόλυτα τα στερεότυπα και εκφράζεται σχεδόν αποκλειστικά με αυτά και ο οποίος ακόμα κι αν του έρθει (σαν επιφώτιση) μια νέα σκέψη ή μια αντίληψη πραγμάτων, την «στερεοτυποποιεί», την αναγάγει σε γνωστό κλισέ για να μπορέσει να την κάνει «δική του». 

Ηλίθιος δεν είναι όποιος εκτιμά ότι ο χρόνος, ο δικός του ελεύθερος χρόνος (όχι ως χρόνος κατανάλωσης αλλά ως χρόνος δημιουργίας) είναι ό, τι πολυτιμότερο έχει και θα έχει στη σύντομη ζωή του και δεν δέχεται να τον ανταλλάξει με όλο το χρυσάφι του κόσμου. 

Ηλίθιος είναι αυτός που βρίσκεται σε πλήρη ανικανότητα να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται κάποιος άλλος (χωρίς κατ' ανάγκη να συμφωνεί ή/και να τον υιοθετεί ως τρόπο). 

Ηλίθιος δεν είναι ο πρίγκιπας Μίσκιν στον «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφσκι ο οποίος προσφέρει στην Ναστάζια Φιλίποβνα 100. 000 ρούβλια και όταν εκείνη τα πετάει στη φωτιά αυτός εξακολουθεί να την λατρεύει όπως πριν. 

Ηλίθιος είναι αυτός που έχει τις ίδιες πολιτικές πεποιθήσεις, που έχει και η οικογένεια του ή το άμεσο περιβάλλον του, όχι γιατί συμφωνεί με αυτές, κατόπιν αξιολόγησης, αλλά επειδή βαριέται να διαφωνήσει. 
Ηλίθιος δεν είναι όποιος προτιμά να παριστάνει τον ηλίθιο για να μην πληγώσει ή για να μην προδώσει κάποιον. 

Ηλίθιος είναι όποιος πιστεύει ότι ο μόνος σκοπός της ζωής, σήμερα, είναι «να περνάμε καλά» (ό, τι φάμε, ό, τι πιούμε κι ό, τι αρπάξει ο κώλος μας, που λέγανε παλιά) και δεν αλλάζει σκοπό ακόμα κι όταν φτάσει στο σημείο να πεθαίνει από πλήξη ή έχει χρεοκοπήσει. 
Ηλίθιος δεν είναι όποιος κάνει απλώς χαζομάρες που δεν βλάπτουν κανένα, ούτε τον ίδιο τον εαυτό του, παρά μόνο μπορεί να τον εκθέτουν ως αφελή ή χαζό. 

Ηλίθιος είναι αυτός που πιστεύει ό, τι του λέει η τηλεόραση, που καταπίνει την είδηση μασημένη μαζί με την ερμηνεία της από τους τηλεοπτικούς σχολιαστές ή, που πιστεύει ότι κρυώνει επειδή είπε η τηλεόραση ότι επικρατεί κακοκαιρία κι ας είναι έξω χαρά θεού. 

Ηλίθιος δεν είναι ο τρελός ή ο χαζός του χωριού, ούτε κάποιο άτομο με διανοητική καθυστέρηση αλλά αυτός που είναι ηλίθιος με δική του υπαιτιότητα και από δική του ανευθυνότητα. 

Ηλίθιος είναι όποιος ποτέ του δεν απορεί και θαυμάζει, ούτε αναρωτιέται και αμφιβάλει για τίποτα, παρά μόνο εντυπωσιάζεται κάποιες φορές από λαμπερά ονόματα, μπιχλιμπίδια, ήχους και χρώματα. 

Ηλίθιος δεν είναι αυτός που αναγνωρίζει ότι κάποιες φορές φέρθηκε σαν ηλίθιος και προσπαθεί να μην το επαναλάβει. 

Ηλίθιος είναι όποιος αγοράζει ό, τι του πουλάνε χωρίς να το χρειάζεται.
Ηλίθιος είναι αυτός που όσες φορές κι αν παθαίνει, δεν μαθαίνει. 
Ηλίθιος είναι αυτός που πιστεύει ότι είναι «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι». 

Ηλίθιος δεν είναι όποιος οδηγεί μηχανή χωρίς κράνος, κρατώντας με το ένα χέρι το τιμόνι και με το άλλο το κινητό στο αυτί του και συνομιλεί, έχοντας ανάμεσα στα χείλη ένα αναμμένο τσιγάρο… Αυτός είναι απλά μαλάκας, μα πολύ μεγάλος μαλάκας!

http://www.cityportal.gr/articles_det1.asp?cat_id=26&subcat_id=205&article_id=36443