Το πρώτο στάδιο του αγώνα

Ν. Λυγερός
Για όσους αναρωτιούνται αν μπορούν ή όχι να γίνουν μαχητές ή αγωνιστές πρέπει να συνειδητοποιήσουν ποιο είναι το πρώτο στάδιο μετά την αντίληψη της αναγκαιότητας της θέσης. Δεν είναι βέβαια η αντίσταση, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, διότι χωρίς στάση μετατρέπεται σε αντίδραση δίχως προοπτικές εξέλιξης. Και ο λόγος είναι απλός. Δίχως υπόβαθρο και υπόσταση δεν μπορείς να υποστηρίξεις τη θέση σου και κατά συνέπεια, αυτή η απόφαση μπορεί να οδηγήσει μόνο και μόνο στον φανατισμό. Η νοημοσύνη επιτρέπει να αποφύγουμε αυτή την παγίδα, αλλά μόνο η σκέψη όταν έχει πρόσβαση στις πηγές. Δίχως τις πηγές, η σκέψη δεν μπορεί να ξεπεράσει τα όρια που έχει εντοπίσει η νοημοσύνη. Στο επίπεδο όμως της ηθικής, το πιο σημαντικό στάδιο ακόμα και αν είναι μόνο το πρώτο, είναι να πάρει κανείς θέση πάνω σε ένα ζήτημα. Αρχικά όχι για να το αλλάξει, διότι μπορεί και να μην έχει τη δυνατότητα. Πρέπει όμως, διότι είναι το πρέπον να υπάρξει ο λόγος. Μόνο με αυτόν τον τρόπο, κάποιος ακόμα και αν δεν είναι δίκαιος, θα μπορέσει να δικαιολογήσει την ύπαρξή του, όταν περάσουν τα γεγονότα. Δεν μπορεί ο καθένας μας να λέει ότι δεν μπορούσε να κάνει τίποτα και γι’ αυτό το λόγο δεν είπε τίποτα. Κάποιος έπρεπε να πει κάτι εναντίον του Κεμαλισμού, μετά του Σταλινισμού κι ύστερα του Ναζισμού. Δεν μπορείς απλώς να αποδέχεσαι τα πάντα, για να μην ενοχληθείς μέσα στην καθημερινότητά σου. Απέναντι στις γενοκτονίες που είναι πάντα εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας, πρέπει ο καθένας μας να πάρει μια θέση. Διότι κάθε φορά που παραμένεις ουδέτερος είναι σαν να επιλέγεις τη θέση του θύτη και ποτέ του θύματος. Το πρώτο στάδιο του αγώνα είναι η θέση του ανθρώπου απέναντι στην αδιαφορία της κοινωνίας για ένα πρόβλημα που θεωρεί ότι δεν την αφορά. Κι όμως αυτό το πρόβλημα μπορεί να ανήκει στην ουσία, δηλαδή στην εξέλιξη της Ανθρωπότητας. Με αυτή τη θέση, ο κάθε άνθρωπος διεκδικεί να ανήκει ενεργά στην Ανθρωπότητα. Αυτός ο διαχωρισμός απελευθερώνει τους ανθρώπους από τα άτομα που αδιαφορούν και ξεχνούν τα πάντα. Δίχως αυτό το πρώτο στάδιο, η ύπαρξη δεν μπορεί να γίνει ποτέ πραγματική ζωή, διότι πολύ απλά η καθημερινότητα δεν μπορεί ποτέ να αποτελέσει ζωή, όπως και η επανάληψη του παρόντος δεν μπορεί να γίνει μέλλον, διότι δεν έχει παρελθόν. Με άλλα λόγια, η θέση του ανθρώπου είναι στην ουσία μια μη αναστρέψιμη πράξη, η οποία ως πράξη έργου, χαρακτηρίζει και το ον. Με αυτήν την έννοια θεωρούμε ότι το έργο δημιουργεί το ον και όχι το αντίθετο. Με το πρώτο στάδιο του αγώνα, ο άνθρωπος αρχίζει μια εξέλιξη, η οποία εκ φύσεως τον αλλάζει. Με αυτήν την αλλαγή, μπορεί να μπει στη φάση της αντίστασης και να δείξει στους δικούς του αν θα έχει τις αντοχές για να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, όταν θα υπάρξει η ανάγκη έκφρασης. Αυτή η φάση είναι βέβαια κρίσιμη, διότι πρόκειται για την μετατροπή του ανθρώπου σε αγωνιστή, διότι έχει αντιληφθεί ότι δεν είναι πια μόνος και πρέπει να σκέφτεται και τους συνανθρώπους του, αν θέλει πραγματικά να είναι άνθρωπος με την έννοια της Ανθρωπότητας.