Μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας Ο Νίκος Χρυσόγελος εισηγητής εκ μέρους των Πράσινων στην Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης

«Η πολιτική λιτότητας δεν οδηγεί σε έξοδο από την κρίση αλλά σε επιδείνωσή της και αύξηση των ανισοτήτων. Η Ευρώπη πρέπει να στραφεί σε ένα μοντέλο βιώσιμης, οικολογικά και κοινωνικά, οικονομίας, χωρίς κοινωνικό αποκλεισμό, που συνδυάζεται με τη δημιουργία θέσεων εργασίας, τη μείωση των ανισοτήτων, την προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος. Η διασφάλιση της μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής οικονομίας παρέχει τη βάση για να καταστεί κάτι τέτοιο δυνατό», δήλωσε ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων /Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο και εισηγητής εκ μέρους των Πράσινων για την έκθεση  "μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας", κατά τη σχετική συζήτηση στην Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης, στις 27 Νοεμβρίου 2013.

«Η πολύπλευρη κρίση και οι πολιτικές λιτότητας έχουν αυξήσει τις περιφερειακές ανισότητες όχι μόνο μεταξύ των κρατών μελών, αλλά και στο εσωτερικό των χωρών και των περιφερειών. Επίσης, οι στόχοι της στρατηγικής “Ευρώπη 2020” είναι πιθανό να μην επιτευχθούν αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις. Τη στιγμή που χρειαζόμαστε περισσότερους δημόσιους πόρους για να μπορέσει ηΕυρωπαϊκή Ένωση να μπει σε τροχιά οικονομικής ανάκαμψης, εγκρίνεται  μειωμένος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός. Ένας προϋπολογισμός που είναι μικρότερος από τα επίπεδα του 2004, πριν ακόμα προστεθούν 13 κράτη μέλη.

Παράλληλα, οι περιφέρειες που έχουν περισσότερο ανάγκη από επενδύσεις για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη κοινωνικών υποδομών αντιμετωπίζουν μεγάλες περικοπές διαθέσιμων πόρων, τόσο από τον κρατικό προϋπολογισμό, όσο και των ιδίων πόρων τους.

Η κατάσταση δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο, καθώς έρχεται να προστεθεί το πρόβλημα της ελλιπούς χρηματοδότησης από τις τράπεζες ακόμα και των υγιών οικονομικών δραστηριοτήτων. Στην Ελλάδα, το 80% των αιτήσεων χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων απορρίπτεται (ΜΜΕ)».

Οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις αποτελούν, όμως, καθοριστικό παράγοντα σήμερα για την οικονομική ανάκαμψη και την δημιουργία θέσεων εργασίας. Η απουσία τους δεν επιτρέπει την έναρξη ή την επιτυχή υλοποίηση έργων ζωτικής σημασίας στους τομείς κοινωνικών και περιβαλλοντικών υποδομών, έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας. Η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη διαδικασία, ωστόσο σήμερα αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στην Ευρώπη, που οφείλονται κυρίως στην περιορισμένη δημόσια χρηματοδότηση, τα εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση ορισμένων χωρών στις τράπεζες ή και στις αγορές.

Σε περίοδο συνεχιζόμενης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, η παραδοσιακά υψηλή εξάρτηση της Ευρώπης από τη χρηματοδότηση μέσω των συστημικών τραπεζών έχει αποδειχθεί σημαντικό εμπόδιο στη διάθεση κεφαλαίων.

Ο Νίκος Χρυσόγελος επισημαίνει, στην τοποθέτησή του αλλά και με τις τροπολογίες που κατέθεσε στην σχετική έκθεση, κυρίως τρία σημεία σχετικά με τους τρόπους ενθάρρυνσης και βελτίωσης της παροχής μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής οικονομίας:

Εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος

Χρειάζεται εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, μέσω της "τραπεζικής ένωσης" , με πρώτο βήμα την προληπτική εποπτεία των τραπεζών, αλλά και επιστροφή των τραπεζών στον παραδοσιακό τους ρόλο, που είναι η διάθεση πόρων στην πραγματική οικονομία. Δεν μπορεί να συνεχιστεί η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά. Οι τράπεζες δέσμευσαν τεράστιους δημόσιους πόρους αλλά ελάχιστοι από αυτούς κατέληξαν στην πραγματική οικονομία. Στο μέλλον οι τράπεζες δεν μπορούν να διασώζονται με δημόσιους πόρους , είναι ανάγκη να προχωρήσει και ο μηχανισμός διάσωσης των τραπεζών που θα βασίζεται στην εισφορά των μετόχων και των ίδιων των τραπεζών.

Εναλλακτικοί μηχανισμοί χρηματοδότησης

Είναι καίριας σημασίας η δημιουργία από την Ευρωπαϊκή Ένωση νέων πηγών, ιδιαιτέρα για μικροπιστώσεις, που θα συμπληρώσουν τους ήδη υπάρχοντες μηχανισμούς και θα καλύψουν το κενό χρηματοδότησης για νέους, ΜΜΕ και κοινωνικές επιχειρήσεις. Ιδιαιτέρως σημαντική κρίνεται η θέσπιση υποστηρικτικού πλαισίου για τις συνεταιριστικές τράπεζες και διαφορετικό μοντέλο εποπτείας σε σχέση με τις συστημικές τράπεζες, με δεδομένο ότι οι συνεταιριστικές  διαθέτουν το μεγαλύτερο μέρος των πόρων τους στην τοπική οικονομία και τις ΜΜΕ και κοινωνικές επιχειρήσεις. Θα πρέπει, επίσης, να υιοθετήσουν κατάλληλα εργαλεία για ομόλογα έργου, ιδιαίτερα πράσινα ομόλογα έργου, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα πρέπει να ενισχύει με ομόλογα έργου και τις χώρες της κρίσης.

Ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων υπογραμμίζει τον κίνδυνο που απορρέει από την εφαρμογή της μακροοικονομικής αιρεσιμότητας, δηλαδή της τιμωρίας των χωρών, των περιφερειών και των φορέων με διακοπή της χρηματοδότησης από τα ευρωπαϊκά ταμεία αν αποτυγχάνουν οι κυβερνήσεις να πετύχουν δημοσιονομικούς στόχους. Κάτι τέτοιο θα είναι πλήγμα  για τις χώρες με δημοσιονομικά προβλήματα, οι οποίες θα αποκλείονται και από τις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, λόγω του φόβου διακοπής της ευρωπαϊκής συγχρηματοδότησης έργων.

Άρση όλων των εμποδίων που δημιουργούν διακρίσεις εις βάρος της κοινωνικής οικονομίας και των συνεταιρισμών

Οι φορείς της κοινωνικής οικονομίας και οι κοινωνικές, συνεταιριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι δικαιούχοι, όπως οι ΜΜΕ ή δημόσιοι φορείς, στα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, όπως έχει ζητήσει και το Ευρωκοινοβούλιο με έκθεσή του για το ρόλο των συνεταιρισμών στην έξοδο από την κρίση. Σήμερα η μορφή και μόνο του συνεταιρισμού ή της κοινωνικής επιχείρησης θεωρείται από το κράτος ή τις τράπεζες αιτία για να κοπεί μια επιχείρηση από την συμμετοχή της σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα ή σε έναν διαγωνισμό, ανεξαρτήτως από την ποιότητα των προτάσεων (π.χ. πρόταση της Κίνησης 136 για την ΕΥΑΘ, αποκλεισμός από κάθε προκήρυξη προγραμμάτων από το ΕΣΠΑ για μεταποίηση ή άλλες δραστηριότητες). 

Δείτε το βίντεο της εισήγησης:

http://www.youtube.com/watch?v=vprKYEMMDMg&feature=youtu.be