Ευκλείδης Τσακαλώτος: Eλάφρυνση των φτωχών, επιβάρυνση των πλουσίων

«Η κυβέρνηση δεν πέφτει χωρίς κοινωνική πίεση», επισημαίνει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, αρμόδιος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ για τα οικονομικά θέματα. Ο καθηγητής Οικονομικών υπογραμμίζει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα εισαγάγει «έναν φόρο που θα υπολογίζεται με βάση το σύνολο της περιουσίας και έτσι θα απαλλαγούν τα φτωχά και μεσαία στρώματα».

Συνέντευξη στον Νίκο Σβέρκο

• Η κυβέρνηση έχει πολλά «ανοιχτά» μέτωπα, όπως τον ΕΝΦΙΑ και το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο. Θεωρείτε ότι έχει και περιορισμένο βίο;
Ηταν φανερό από την αρχή του βίου της ότι η σημερινή κυβέρνηση θα έκανε οτιδήποτε για να κρατηθεί στην εξουσία, με νύχια και με δόντια. Αυτό ισχύει και τώρα, με την προσπάθειά της να δημιουργήσει μια πλειοψηφία για την εκλογή Προέδρου, παρά το γεγονός ότι στερείται λαϊκό έρεισμα.

Αλλά, από τη μια πλευρά, οι αντιφάσεις της πολιτικής που εφαρμόζει την κυνηγούν –όπως συμβαίνει με τις συνεχείς αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ και τη διαρκή αναβολή ψήφισης του αντιρατσιστικού. Από την άλλη, όμως, η κυβέρνηση δεν πέφτει χωρίς μια κοινωνική πίεση που θα αναδεικνύει ότι ο ελληνικός λαός δεν είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει την ίδια πορεία.

• Στη Γαλλία, ο μέχρι πρότινος υπουργός Οικονομικών, Μονμπούρ, μίλησε για την ανάγκη εγκατάλειψης της λιτότητας. Στην Ιταλία, ο πρωθυπουργός Ρέντσι ζητά τη χαλάρωση της ευρωπαϊκής δημοσιονομικής πολιτικής. Ορισμένοι λένε ότι η ελληνική κυβέρνηση μπορεί τώρα να επιτύχει καλή λύση στη διαπραγμάτευση του χρέους…

Από την άλλη, ο Σόιμπλε σε πρόσφατη συνέντευξή του είπε πόσο καλά πάνε τα πράγματα στις χώρες του Μνημονίου και ότι οι οικονομίες αποδίδουν καλύτερα από τα αναμενόμενα. Ζει στον δικό του κόσμο. Και αυτό που συμβαίνει στη Γαλλία αλλά και σε άλλες χώρες –η διεύρυνση της αμφισβήτησης του οράματος που επιδιώκει η Γερμανία για την Ευρώπη– αντανακλά τις πραγματικές αντιφάσεις της υπάρχουσας πολιτικής.

Εμείς στον ΣΥΡΙΖΑ είμαστε κάπως περήφανοι που λειτουργούμε ως καταλύτης για να μετατραπούν αυτές οι αντιφάσεις σε μια διαφορετική κατεύθυνση και μια πολιτική που κόβει οριστικά τον ομφάλιο λώρο με τη λιτότητα, τη φιλελευθεροποίηση και την ασυδοσία των αγορών.

Δεν φαίνεται, όμως, ότι η σημερινή κυβέρνηση θέλει να εκμεταλλευτεί αυτή τη συγκυρία. Αντίθετα, οι δηλώσεις των κυβερνητικών αξιωματούχων ειδικά για τα κορυφαία ζητήματα, όπως το χρέος, είναι σχεδόν ταυτόσημες με εκείνες των πιστωτών. Με άλλα λόγια, εκτός από την απουσία βούλησης, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το πρόβλημα ότι είναι άρρηκτα δεμένη με το Μνημόνιο. Θα φανεί αναξιόπιστη αν ζητήσει τη στήριξη της κοινωνίας για μια αλλαγή πολιτικής, ενώ δεν πρόκειται να βρει νέους συμμάχους στο εξωτερικό.

• Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έχουν διατυπώσει διαφορετικές απόψεις για το φορολογικό, ενώ είδαμε να προαναγγέλλουν διάφορα ύψη για το αφορολόγητο της ακίνητης περιουσίας. Μήπως τελικά στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει «έλλειψη σχεδιασμού» και «πολυγλωσσία», όπως συχνά κατηγορείται;

Παραδοσιακά, από τον 19ο αιώνα, η Αριστερά είναι υπέρ της φορολογίας του πλούτου. Και εδώ εντοπίζεται η ριζική μας αντίθεση με τον ΕΝΦΙΑ. Διότι η κυβέρνηση φορολογεί κάθε ένα ακίνητο, ανεξάρτητα αν ο κάτοχός του είναι πλούσιος ή φτωχός. Ενώ εμείς μιλάμε για έναν φόρο που θα υπολογίζεται με βάση το σύνολο της περιουσίας και έτσι θα απαλλαγούν τα φτωχά και μεσαία στρώματα. Επίσης, στην Αριστερά όλοι συμφωνούμε ότι το φορολογικό σύστημα χρειάζεται και διεύρυνση –για να πληρώνουν αυτοί που σήμερα διαφεύγουν– και αναδιάρθρωση –με μείωση της επιβάρυνσης στα χαμηλά στρώματα και μεταφορά αυτού του βάρους στα υψηλότερα. Βέβαια, είναι προφανές ότι σε συνθήκες κρίσης υπάρχουν τμήματα των ανώτερων μεσαίων στρωμάτων που πραγματικά δεν μπορούν να πληρώσουν, αλλά αυτό χρειάζεται μεταβατικές ρυθμίσεις που να τους δίνουν μια ανάσα, αλλά όχι απαλλαγή.

Οι διαφορετικές απόψεις έχουν να κάνουν με το πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις μέσα στις έκτακτες συνθήκες της κρίσης παρά-τους κοινούς μας στόχους. Συγχρόνως, μέσα σε αυτές τις έκτακτες συνθήκες ένα κόμμα πρέπει να αναζητά και να συζητά νέες λύσεις στα προβλήματα. Δεν είναι καλό για την ποιότητα της δημοκρατίας να διογκώνονται από τα ΜΜΕ οι διαφορετικές απόψεις ή εκτιμήσεις για αυτά τα έτσι και αλλιώς δύσκολα ζητήματα, καθώς συρρικνώνουν τη δημοκρατία όχι μόνο εσωκομματικά αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία.

• Σε πρόσφατο άρθρο σας γράψατε ότι «η περικοπή φόρων αποτελεί ένα εντελώς αναποτελεσματικό εργαλείο πολιτικής κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης». Να περιμένουμε δηλαδή από τον ΣΥΡΙΖΑ αύξηση φόρων;

Επί της αρχής, η Αριστερά επιθυμεί υψηλή συλλογική κατανάλωση, δηλαδή ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος, που θα παρέχει υψηλού επιπέδου υγεία, παιδεία και τα υπόλοιπα δημόσια αγαθά. Ετσι, χρειάζεται ένα αντίστοιχο επίπεδο δημόσιων εσόδων.

Στη συγκυρία της κρίσης, επίσης, η αύξηση των δαπανών είναι πολύ πιο αποτελεσματική από τη μείωση των φόρων. Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι έχουμε διαθέσιμο 1 δισ. ευρώ. Θα κερδίσουμε πολύ περισσότερα στην ανάπτυξη και τη μείωση της ανεργίας αν δαπανήσουμε αυτά τα χρήματα στην υγεία, την παιδεία και τις επενδύσεις παρά αν το δώσουμε ως φοροαπαλλαγή.

Κεντρικό, βέβαια, ζήτημα όπως προανέφερα είναι η διεύρυνση και η αναδιάρθρωση του φορολογικού συστήματος. Υπό αυτή την έννοια, τα χαμηλότερα στρώματα θα δουν μείωση των φόρων, ενώ τα υψηλότερα στρώματα αύξηση.

• Η κυβέρνηση που θα σχηματίσει ο ΣΥΡΙΖΑ έχει περιγραφεί με πολλούς τρόπους, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας είπε πρόσφατα ότι αρκετοί θα εντυπωσιαστούν με τη σύνθεσή της. Να περιμένουμε συμπράξεις με ανθρώπους από άλλα κόμματα;
Οι άνθρωποι που θα επωμιστούν να φέρουν εις πέρας το έργο μιας κυβέρνησης της Αριστεράς, σε συνθήκες μάλιστα οικονομικής κρίσης και μετά τις καταστροφικές συνέπειες των Μνημονίων, χρειάζεται να έχουν πολλά προσόντα: γνώσεις, επάρκεια αντικειμένου, πολιτικό ήθος, εμμονή στις αριστερές αξίες. Δεν ισχυριζόμαστε ότι αυτές τις ιδιότητες τις έχουν μόνον οι άνθρωποι του ΣΥΡΙΖΑ, αντίθετα. Επιπλέον, κανείς δεν θέλει ο πολιτικός ΣΥΡΙΖΑ να γίνει το «κόμμα του κράτους» και όλα τα στελέχη του να αφιερωθούν στις κρατικές υπηρεσίες. Το κακό παράδειγμα του ΠΑΣΟΚ μετά το ’81 και πιο πρόσφατα του ANC –του κόμματος του Μαντέλα– στη Νότια Αφρική είναι άκρως διδακτικό.

Από την άλλη, δεν νομίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται τους «τεχνικούς της εξουσίας» των κομμάτων του δικομματισμού. Η ίδια η κοινωνία παράγει νέους ανθρώπους που αποκτούν όλες τις προηγούμενες ιδιότητες μέσα στον κοινωνικό στίβο, πρέπει να μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε και να τους επιλέξουμε.

• Υπήρξε πρόσφατα συνάντηση μεταξύ αντιπροσωπειών της ΔΗΜΑΡ και του ΣΥΡΙΖΑ και στο εσωτερικό του κόμματός σας υπάρχουν αντιδράσεις. Μήπως ο ΣΥΡΙΖΑ «λοξοκοιτάζει» προς την Κεντροαριστερά;

Ο ΣΥΡΙΖΑ τόσο στα συνεδριακά κείμενα όσο και στην πρόσφατη απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής επανέλαβε την εκτίμηση ότι η Κεντροαριστερά βρίσκεται σε αποδρομή, ότι από την περίοδο που συντάχθηκε με το νεοφιλελεύθερο σχέδιο συρρικνώθηκαν οι κοινωνικές της αναφορές, ιδιαίτερα οι σχέσεις της με τα μεσαία στρώματα που αποτελούσαν τη βασική εκλογική της δεξαμενή. Η ανάλυσή μας για την Κεντροαριστερά εξάλλου επαληθεύεται καθημερινά, αφού τόσο τα παλαιότερα σχήματα όσο και αυτά που δημιουργούνται εκ του συστάδην βρίσκονται όλα στην κοίτη του νεοφιλελευθερισμού και δορυφοροποιούνται ως αστερισμοί της Ν.Δ. Με αυτή την έννοια η Κεντροαριστερά είναι αντίπαλος του ΣΥΡΙΖΑ και η πολιτική γεωγραφία διχοτομείται από δύο ανταγωνιστικά σχέδια, το δικό μας και εκείνο της Ν.Δ.

Μας ενδιαφέρει οι αριστερές πολιτικές δυνάμεις να συγκλίνουν με το δικό μας πολιτικό σχέδιο και η μέθοδος είναι πάντα ο προγραμματικός διάλογος, όπως αυτός που ξεκινήσαμε με τη ΔΗΜΑΡ.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών