Η κατάσταση των γυναικών στον πλανήτη σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα
H Παγκόσμια Τράπεζα, διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που παρέχει οικονομική και τεχνική βοήθεια σε αναπτυσσόμενες χώρες, με έδρα την Ουάσιγκτον και δεδηλωμένο στόχο τη μείωση της φτώχειας, δημοσιοποίησε, την 1η Δεκεμβρίου 2015, τη στρατηγική της για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών για την οκταετία 2016-2023.
Πρόκειται για ένα κείμενο εργασίας που αφορά τις προτεραιότητες και το πλαίσιο δράσης του εν λόγω Οργανισμού, με σκοπό Κράτη και φορείς να υιοθετήσουν την ισότητα των φύλων ως μονόδρομο για την ουσιαστική μείωση της φτώχειας, την εδραίωση της ασφάλειας και της ευημερίας για ολόκληρο τον πληθυσμό του πλανήτη, χωρίς ίχνος διάκρισης λόγω φύλου.
Η νέα στρατηγική προέκυψε, μεταξύ άλλων, έπειτα από μία ευρεία δημόσια διαβούλευση το τρίμηνο Μαΐου-Ιουλίου 2015, ενώ η δημοσιοποίησή της συμπίπτει χρονικά με το έτος ορόσημο για τα θέματα ισότητας των φύλων (2015: η εικοστή επέτειος της Διακήρυξης και του Προγράμματος Δράσης της 4ης Παγκόσμιας Διάσκεψης για τις Γυναίκες - Πεκίνο+20, καθώς και η υιοθέτηση από τη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. των Στόχων για την Αειφόρο Ανάπτυξη μέχρι το 2030).
Η Στρατηγική της Παγκόσμιας Τράπεζας για την Ισότητα των Φύλων την περίοδο 2016-2023 περιλαμβάνει τέσσερις βασικούς στόχους:
- Τη βελτίωση των υποδομών στους ευαίσθητους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής προστασίας
- Την εξάλειψη των περιορισμών για περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό
- Την άρση των εμποδίων σχετικά με την πρόσβαση των γυναικών στην ιδιοκτησία και τον έλεγχο της ακίνητης περιουσίας από τις ίδιες τις γυναίκες
- Την αναβάθμιση της θέσης των γυναικών στη δημόσια ζωή, προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους και ενεργή συμμετοχή των ανδρών και των αγοριών στον αγώνα για την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας των φύλων.
Ακολουθούν ορισμένα χρήσιμα στατιστικά στοιχεία για την κατάσταση της θέσης των γυναικών και των κοριτσιών στον πλανήτη:
1) στην περιοχή της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής καταγράφηκε αύξηση επτά ποσοστιαίων μονάδων σχετικά με τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας την περίοδο 2000-2012, με αποτέλεσμα η φτώχεια να μειωθεί αισθητά κατά 30%
2) ο μέσος όρος ζωής για τις γυναίκες παγκοσμίως είναι πλέον τα 73 έτη, έναντι των 70 ετών το 2000, ενώ για τους άνδρες ο μέσος όρος υπολογίζεται στα 69 έτη, με έτος αναφοράς το 2013 σε σχέση με τα 66 έτη ζωής το 2000
3) ο αριθμός θανάτων των νεογνών παρουσιάζει αισθητή μείωση της τάξης του 45% σε σχέση με το 1990 (το 2013 υπολογίστηκε ότι 289.000 μητρικοί θάνατοι έλαβαν χώρα στα αναπτυσσόμενα κράτη) - εντούτοις, η αναλογία τέτοιων θανάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι 14 φορές υψηλότερη σε σχέση με τις αναπτυγμένες χώρες
4) το 2014, σύμφωνα με υπολογισμούς, 225 εκατομμύρια γυναίκες, οι οποίες δεν επιθυμούν την εγκυμοσύνη, δεν χρησιμοποιούν αποτελεσματική αντισυλληπτική μέθοδο και οι νεαρές γυναίκες ηλικίας 15 έως 24 ετών αποτελούν το 22% των νέων κρουσμάτων HIV. Επιπλέον, η ίδια ηλικιακή ομάδα γυναικών κινδυνεύει δύο φορές περισσότερο να προσβληθεί από τον συγκεκριμένο ιό σε σχέση με τους άνδρες
5) το 79% των χωρών μεσαίου και υψηλού εισοδήματος έχει επιτύχει ισότητα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση το ποσοστό μειώνεται στο 41%, σύμφωνα με στοιχεία του 2012. Αντίθετα, στις χώρες με χαμηλό κατά κεφαλή εισόδημα, τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 23% στην πρωτοβάθμια και 15% στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Είναι χαρακτηριστικό, δε, ότι στις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, μόλις 78 κορίτσια για κάθε εκατό αγόρια ολοκληρώνουν τον πρώτο κύκλο σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
6) το 2013 είχαμε 75 εκατομμύρια φοιτητές και 78 εκατομμύρια φοιτήτριες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση παγκοσμίως, αλλά σε 41 από τις 101 αναπτυσσόμενες χώρες ο αριθμός των φοιτητριών είναι σαφώς μικρότερος σε σχέση με τους άρρενες εγγεγραμμένους φοιτητές
7) το ποσοστό της γυναικείας απασχόλησης διεθνώς παραμένει στάσιμο με πτωτική τάση, δεδομένου ότι το 1990 οι γυναίκες αποτελούσαν το παγκόσμιο εργατικό δυναμικό σε ποσοστό 57%, ενώ το 2013 το αντίστοιχο ποσοστό μειώθηκε στο 55%
8) οι γυναίκες εργαζόμενες λαμβάνουν οικονομικές αποδοχές περίπου 10 έως 30% λιγότερο σε σχέση με τους άνδρες εργαζόμενους, ενώ μεγάλες διαφορές παρουσιάζονται και μεταξύ των χωρών. Για παράδειγμα, το μισθολογικό χάσμα υπολογίζεται στο 20% στη Μοζαμβίκη και το Πακιστάν, ενώ εκτοξεύεται στο εξωφρενικό 80% στις χώρες Ακτή Ελεφαντοστού, Ιορδανία, Λετονία και Σλοβακία
9) το 58% της άμισθης εργασίας σε οικογενειακές επιχειρήσεις και αγροκτήματα αντιστοιχεί στις γυναίκες, την ίδια στιγμή που το 83% των οικιακών βοηθών παγκοσμίως είναι γένους θηλυκού
10) υπολογίζεται ότι το 30% των επιχειρήσεων διεθνώς ανήκει σε γυναίκες, αλλά μόνο το 10% των γυναικών επιχειρηματιών έχει πρόσβαση στα απαραίτητα κεφάλαια για την ανάπτυξη της επιχείρησης. Ακόμη, το 58% των γυναικών παγκοσμίως έχει λογαριασμό σε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα σε σύγκριση με το 65% των ανδρών (στοιχεία έτους 2011) και μόλις το 21% των θέσεων ευθύνης στις επιχειρήσεις διεθνώς καλύπτεται από γυναίκες
11) αναφορικά με τις νέες τεχνολογίες, οι ανισότητες μεταξύ γυναικών - ανδρών και μεταξύ διαφόρων περιοχών του πλανήτη είναι κάτι παραπάνω από οφθαλμοφανές: το 98% των κατοίκων της Ισλανδίας χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες διαδικτύου σε σχέση με το μόλις 1% των κατοίκων της Ερυθραίας και του Τιμόρ-Λέστε. Στη Σενεγάλη οι γυναίκες χρησιμοποιούν το διαδίκτυο 44% λιγότερο από τους άνδρες, ενώ η αναλογία κατόχων συσκευών κινητής τηλεφωνίας με βάση το φύλο είναι 1% στην Κίνα και 45% στο Νίγηρα, πάντα σε βάρος των γυναικών
12) ο γάμος κοριτσιών πριν την ενηλικίωσή τους είναι διαδεδομένος στην Τυνησία και την Αλγερία σε ποσοστό 2%, ενώ στο Νίγηρα είναι ευρέως διαδεδομένος στο εξωφρενικό ποσοστό της τάξης του 76%
13) στα τέλη του 2014 ο μέσος όρος των εκλεγμένων γυναικών στα Εθνικά Κοινοβούλια ήταν μόλις 21,9% διεθνώς
14) το 2015 σε 17 Κράτη του πλανήτη ο σύζυγος μπορεί νόμιμα να απαγορεύει στη σύζυγό του να εργάζεται
15) το ένα τρίτο των προσφύγων διεθνώς προέρχεται από τη Συρία, το Αφγανιστάν και τη Σομαλία με τις γυναίκες και τα κορίτσια να αντιστοιχούν στο 50% των προσφύγων το 2014, σε σχέση με το 48% το 2011.
