Κείμενο: Όμηρος Ταχμαζίδης
Το προηγούμενο Σάββατο 25 Ιουνίου 2016 οι απεργοί της Coca Cola συμπλήρωσαν χίλιες [sic!] ημέρες συνεχών απεργιακών κινητοποιήσεων. Ως μέσο διεξαγωγής του αγώνα τους χρησιμοποιούν το μποϊκοτάζ των προϊόντων της πολυεθνικής εταιρίας. Το σύνθημα τους “Ούτε γουλιά” έχει φθάσει σε όλα τα μέρη της Ελλάδας και έχει επιφέρει σημαντικές ανακατατάξεις στην αγορά των χυμών και αναψυκτικών.
Τα στελέχη της Coca Cola “παρηγορούνται” με την αναφορά ότι η πτώση των πωλήσεων της πολυεθνικής οφείλεται στη γενικότερη πτώση της κατανάλωσης: είναι και αυτός ένας τρόπος να παραβλέπει κανείς την πραγματικότητα, όταν σκορπίζει στους πέντε ανέμους τα χρήματα τρίτων. Στον ψυχολογικό πόλεμο που διεξάγεται μεταξύ απεργών και golden boys της πολυεθνικής Coca Cola, είναι φυσιολογικό να προσπαθούν οι ακριβοπληρωμένοι “μανατζαραίοι”, όπως τους αποκαλεί γνωστός μου ποδοσφαιρόφιλος, να πείσουν τους απεργούς ότι η προσπάθειά τους είναι μάταιη, γιατί “δεν ιδρώνει το αυτί” της αμερικανικής εταιρείας και πως οι απώλειες της στην αγορά είναι μηδαμινές: είναι προφανές ότι οι ισχυρισμοί αυτοί αποσκοπούν στην κάμψη του αγωνιστικού φρονήματος των εργαζομένων – αλλά το γεγονός ότι τα στελέχη της Coca Cola επιζητούν διαρκώς την “επαφή”, την “τριβή” με τους απεργούς, ενώ επισήμως η πολυεθνική ανακοινώνει ότι το θέμα “έκλεισε” αποδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος για την αμερικανική εταιρία. Το ίδιο ισχύει και για τις αλλεπάλληλες μηνύσεις και αγωγές που κάνει η διεύθυνση της εταιρίας εις βάρος εργαζομένων και του Σωματείου τους (αύριο –Παρασκευή 1 Ιουλίου 2016, εκδικάζεται άλλη υπόθεση μήνυσης της πολυεθνικής κατά εργαζομένου της στην Θεσσαλονίκη): όλες αυτές οι κινήσεις αποσκοπούν στο να “πείσουν” τους εργαζόμενους να υπογράψουν τις εθελούσιες εξόδους και να αποχωρήσουν από την επιχείρηση – μετά θα ανοίξει ο δρόμος πάλι για τις μαζικές εισαγωγές από την Βουλγαρία. Δε θα υπάρχουν οι ενοχλητικοί εργαζόμενοι για να καταγγέλλουν το γεγονός στο καταναλωτικό κοινό.
Από την άλλη η επιμονή της Coca Cola στην προσπάθεια ποινικοποίησης του απεργιακού αγώνα δηλώνει κάτι πιο συγκεκριμένο: το μποϊκοτάζ έχει αγγίξει τη ραχοκοκαλιά της πολυεθνικής εταιρίας και οι κίνδυνοι για τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των μετόχων της μεγαλώνουν κάθε μέρα που περνάει – η Coca Cola επιζητεί έναν τρόπο νομικής ακύρωσης του μποϊκοτάζ. Κάθε μήνυση και αγωγή, που καταθέτουν οι δικηγόροι της, καταλήγει στο αίτημα, με τη μία ή την άλλη πρόφαση, απαγόρευσης του μποϊκοτάζ: η Coca Cola αναζητεί εναγωνίως ένα “παραθυράκι” νομιμοποίησης της απαγόρευσης του μποϊκοτάζ – έως τώρα έχουν αποτύχει, διότι η ελληνική δικαιοσύνη έχει σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.
Τον Οκτώβριο φέτος συμπληρώνονται τρία χρόνια απεργιακών κινητοποιήσεων και μποϊκοτάζ των προϊόντων της πολυεθνικής: αρχικά ασυστηματοποίητα και σε περιορισμένους χώρους στην Θεσσαλονίκη, στην συνέχεια πιο συστηματικά και σε όλη τη χώρα, άρχισε να γίνεται γνωστό το σύνθημα “Ούτε γουλιά Coca Cola… μέχρι να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο”. Στην αρχή με παραδοσιακούς τρόπους (φυλλάδια, μεγάφωνα, συγκεντρώσεις, πανό κλπ.) στη συνέχεια και με τη χρήση των σύγχρονων μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι απεργοί δημιούργησαν ένα δίκτυο επαφών, το οποίο τροφοδοτείται καθημερινά από τους ίδιους με πληροφορίες από τις δράσεις τους και στη συνέχεια τροφοδοτεί μεμονωμένα άτομα και συλλογικούς φορείς με αυτή την πληροφόρηση: σύμφωνα με στέλεχος της Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Εργατοϋπαλλήλων Εμφιαλωμένων Ποτών (ΠΟΕΕΠ) (www.poeep.gr) η οργάνωση κατόρθωσε να συγκροτήσει βάσεις δεδομένων με διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, οι οποίες υπερβαίνουν τις είκοσι χιλιάδες (20.000) και τις οποίες ενημερώνει, σχεδόν καθημερινώς, για τον συγκεκριμένο αγώνα από διάφορες διευθύνσεις στελεχών, φίλων και εθελοντών που είναι αλληλέγγυοι προς τον αγώνα των απεργών και το αίτημα για επαναλειτουργία του εργοστασίου της Θεσσαλονίκης. Οι βάσεις αυτές με το πέρασμα του χρόνου διογκώνονται και διευκολύνουν τη διεξαγωγή του αγώνα, εφόσον μειώνουν το κόστος του υποκαθιστώντας κάποιες συμβατικές μορφές πληροφόρησης με ηλεκτρονικές.
Κάπως έτσι γεννήθηκε, διογκώθηκε και συνεχίζει να διευρύνεται ένα ολόκληρο κίνημα που ανέτρεψε παγιωμένες καταστάσεις στην αγορά των αναψυκτικών και των χυμών: κόντρα στις μηνύσεις και την δικαστική τρομοκρατία της Coca Cola, κόντρα στον ελεγχόμενο τύπο και στην οικονομική παντοδυναμία της πολυεθνικής.
Σχεδόν τρία χρόνια μετά μπορούμε να ισχυριστούμε ότι τα αποτελέσματα διαψεύδουν τα στελέχη της αμερικανικής πολυεθνικής: το μποϊκοτάζ έχει αποσυντονίσει πλήρως το σύστημα Coca Cola – αυτό έχει χάσει τον απόλυτο έλεγχό του στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα και στο χώρο της διαφήμισης, σε τελική ανάλυση έχει χάσει στην αγορά την πρωτοβουλία των κινήσεων. Το μέγεθος της απώλειας καταγράφεται και στις απολύσεις υψηλόβαθμων στελεχών της πολυεθνικής που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τον αγώνα των απεργών και απέτυχαν: πάνω από πέντε στελέχη πρώτης γραμμής εγκατέλειψαν τη θέση τους μέσα σε τρία χρόνια και δεν γνωρίζουμε πόσοι άλλοι “δευτεροκλασάτοι” είχαν την ίδια τύχη.
Θα πρέπει να θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι το φθινόπωρο θα ακολουθήσουν και άλλοι μετά το επικείμενο φιάσκο στις πωλήσεις του καλοκαιριού: το μποϊκοτάζ έχει προ πολλού αποκτήσει τη δική του δυναμική και έχει κάνει την αποχή από τα προϊόντα της Coca Cola ζήτημα κοινωνικής και εθνικής αξιοπρέπειας – ένα είδος κοινωνικής αντίστασης και οικονομικού αντι-ιμπεριαλισμού.
Το μποϊκοτάζ έβγαλε από την αφάνεια την ετικέτα “ελληνικό προϊόν”, αποκατέστησε τη χαμένη τιμή του και έθεσε και θέτει τους Έλληνες πολίτες προ των ευθυνών τους για την οικονομική και παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας: σε μια εποχή ισχνών αγελάδων, ελληνικές επιχειρήσεις αναπτύσσονται εις βάρος της πολυεθνικής Coca Cola και επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους εκτός Ελλάδος με τεράστια οφέλη για την εθνική οικονομία και την απασχόληση.
Το κίνημα “Ούτε γουλιά Coca Cola… μέχρι να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο” αποτέλεσε την έναρξη της αποκαθήλωσης του μονοπωλίου της αμερικανικής εταιρίας στον κλάδο των αναψυκτικών και αυτό το γεγονός είναι που πυροδότησε έναν επενδυτικό πυρετό στην συγκεκριμένη αγορά: μάλιστα αυτό συνέβη σε έναν κλάδο ευρείας κατανάλωσης που πλήγηκε άμεσα από την αρχή της κρίσης και με την αύξηση της φορολόγησης ως δαμόκλειο σπάθη πάνω από τα κεφάλια των επίδοξων επενδυτών – αλλά το μποϊκοτάζ καθηλώνοντας την Coca Cola διευκόλυνε τα στελέχη των ελληνικών επιχειρήσεων να λάβουν την απόφαση να επενδύσουν σε έναν κλάδο που απελευθερωνόταν από τα μονοπωλιακά δεσμά ενός πολυεθνικού δυνάστη.
Μπροστά στην επέλαση των ελληνικών επιχειρήσεων, την αναβάθμιση των συνδηλώσεων που συνοδεύουν τον χαρακτηρισμό “ελληνικό προϊόν”, η αμερικανική πολυεθνική Coca Cola προσπάθησε να απαντήσει με προγράμματα προσφορών, αλλά αυτό δεν ανέκοψε την κατακόρυφη αύξηση των πωλήσεων των ελληνικών προϊόντων: το μποϊκοτάζ δημιούργησε συνθήκες επενδυτικού πανηγυριού στον κλάδο και στην αγορά της Θεσσαλονίκης η κατάσταση σε αρκετά σημεία θυμίζει καταναλωτική Disneyland - σε ψυγείο περιπτέρου σε κεντρικότατο σημείο της πόλης μέτρησα προϊόντα δέκα πέντε και πλέον εταιριών, ελληνικών και ξένων! Στο μεταξύ, όμως, αρχίζει να ξεκαθαρίζει το τοπίο και να αναφαίνονται οι ελληνικές επιχειρήσεις που αποκτούν πανελλαδικό χαρακτήρα και μπορούν να συγκρουστούν πανελλαδικά με την πολυεθνική Coca Cola - η Pepsi Cola έχει πάψει προ πολλού να είναι υπολογίσιμος παίκτης στην αγορά και σύντομα θα βυθισθεί στην αφάνεια.
Οι απεργοί θα πρέπει να αναθεωρήσουν κάποιες τακτικές τους και να επιχειρήσουν να πλήξουν και προϊόντα της Coca Cola με μικρότερη αναγνωρισιμότητα στην αγορά, όπως το κρύο τσάι NESTEA, το οποίο παράγεται από την πολυεθνική Nestle στην Ρουμανία για λογαριασμό της Coca Cola. Η αμερικανική πολυεθνική στη συνέχεια το εισάγει στην Ελλάδα και το προωθεί ως ελληνικό προϊόν, εφόσον δεν αναγράφει στο μπουκάλι τη χώρα παραγωγής, αλλά απλώς την ένδειξη ότι παράγεται για την Coca Cola από την Nestle: δεν σημειώνουν καν την ένδειξη “παράγεται στην Ε.Ε.” [Ευρωπαϊκή Ένωση] για να μην κινήσουν υποψίες – αυτή είναι η Coca Cola και οι εμπορικές πρακτικές της.
Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι μέλος του Ε.Γ. της “Σοσιαλιστικής Προοπτικής”
