Ενα νέο μοντέλο ανάπτυξης για τα νησιά

Του Αγγελου Μανταδάκη* υπεύθυνος οργανώσεων Αιγαίου του ΣΥΝ

Η νησιωτική Ελλάδα αποτελείται ούτε λίγο ούτε πολύ από... 9.837 νησιωτικά εδάφη, όπως αποκαλούνται στη γεωγραφία συνολικά τα νησιά, οι νησίδες, οι βραχονησίδες και τα ερημονήσια. Από το πλήθος αυτό κατοικούνται σήμερα 112 νησιά, ο πληθυσμός των  οποίων αντιστοιχεί περίπου στο 14% του συνολικού πληθυσμού (απογραφή 2011). Άλλα 107 νησιά έχοντας κατοικηθεί παλαιότερα διατηρούν τον χαρακτήρα  τού οικισμού.

Αν εξαιρέσουμε  την Κρήτη που αποτελεί το μοναδικό μεγάλο νησί -με βάση τον ορισμό της  Ευρωπαϊκής Ένωσης- τα υπόλοιπα νησιά  μας θεωρούνται μικρά. Ο μεγάλος  όγκος τους είναι αυτός του  Αιγαίου. Ο πληθυσμός τους -εκτός  Κρήτης- ξεπερνά τις 520.000 κατοίκους. Στην ευαίσθητη αυτή περιοχή της  Ελλάδας αντανακλώνται όλα σχεδόν τα κρίσιμα προβλήματα ανάπτυξης, υποδομής και ασφάλειας. Το ελληνικό κράτος δεν  κατόρθωσε να συγκροτήσει ένα  συνεκτικό στρατηγικό σχέδιο για  τη νησιωτική χώρα, σύμφωνα και  με τις εξελίξεις των τελευταίων χρόνων. Η έντονη εξάρτηση του τουρισμού  των νησιών από ένα ομοιόμορφο προϊόν (θερινός τουρισμός αναψυχής) και τους tour operators δημιουργεί συνθήκες χαμηλής ποιότητας. Συχνά αυτό έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου.

Φέτος, μαζί με το διαχρονικό πρόβλημα των μεταφορών, οι νησιώτες θα κληθούν να πληρώσουν ακριβά δύο  παράπλευρες απώλειες λόγω Μνημονίου: την κατάργηση του μέχρι σήμερα μειωμένου ΦΠΑ και το κλείσιμο της Εργατικής Εστίας. Το πρώτο  θα επιβαρύνει τα νησιά με 10% επί  πλέον φορολογία. Το δεύτερο θα τα στερήσει από μια σημαντική πηγή εισοδήματος, τον κοινωνικό τουρισμό.

Η Ριζοσπαστική Αριστερά έχει προτείνει ένα νέο μοντέλο  για την ανάπτυξη του νησιωτικού χώρου. Αλλά αυτό προϋποθέτει τον  απεγκλωβισμό της χώρας από την  καταστροφική πολιτική των Μνημονίων.

………………………………………………………………………

Του Νίκου ΣΥΡΜΑΛΕΝΙΟΥ περιφερειακού  σύμβουλου Ν. Αιγαίου

Η νησιωτική Ελλάδα στις αρχές του 21ου αιώνα, παρά το γεγονός  ότι πέρασαν τρία Κοινοτικά Πλαίσια  και απορροφήθηκαν κάποια δισ. ευρώ, παραμένει σαν μια περιοχή  της οποίας οι πολίτες αντιμετωπίζονται περίπου ως πολίτες β' κατηγορίας. Ο διάσπαρτος πολυνησιακός χώρος του Αιγαίου εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από άνιση ανάπτυξη, από έλλειψη οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, από την απομόνωση σημαντικού αριθμού μικρών νησιών.

Η νησιωτικότητα, ως εφαρμοσμένη πολιτική της ιδιαιτερότητας του νησιωτικού χώρου, παρ' ότι έχει θεσμοθετηθεί τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, παραμένει στα αζήτητα. Η μοναδική εφαρμογή της νησιωτικότητας, οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ, με το Μνημόνιο 2 ουσιαστικά καταργούνται. Επιπλέον η προβληματική ακτοπλοϊκή διασύνδεση δημιουργεί συνθήκες απομόνωσης πολλών νησιών, ενώ η μετάθεση εφαρμογής του μεταφορικού ισοδύναμου στις ελληνικές καλένδες και η διατήρηση πανάκριβων ναύλων επιτείνουν την ύφεση στην οικονομική και τουριστική ανάπτυξη.

Ακόμα η σοβαρή υποβάθμιση της δημόσιας υγείας, με νοσοκομεία και κέντρα υγείας χωρίς γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό, με διακομιδές έκτακτων περιστατικών σε τριτοκοσμικές  συνθήκες, η συνεχιζόμενη περιβαλλοντική καταστροφή, η απειλούμενη εκποίηση περιοχών εξαιρετικού κάλλους με διαδικασίες fast trak, συνθέτουν τη ζοφερή εικόνα του νησιωτικού μας χώρου και συνιστούν το αποτέλεσμα των καταστροφικών μνημονιακών πολιτικών. Αν πριν το Μνημόνιο μιλούσαμε για αειφόρο-βιώσιμη ανάπτυξη, ως όρο επιβίωσης του νησιωτικού χώρου, τώρα αυτό ίσως και να θεωρείται πολυτέλεια, μπροστά στην επιβεβλημένη αναγκαιότητα ανατροπής των μνημονιακών πολιτικών, ως προϋπόθεση όχι απλώς επιβίωσης, αλλά διάσωσης από την κοινωνική εξαθλίωση και διάσωσης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του Αιγαιακού χώρου, του πολιτισμού και του περιβάλλοντος, που απειλούνται άμεσα από την χωρίς όρους και όρια εκποίησή τους, σε τυχάρπαστους επενδυτές.

Χρέος δικό μας και  στοίχημα είναι να επεξεργαστούμε ολοκληρωμένες  θέσεις για τη νησιωτικότητα στην εποχή του Μνημονίου. Σε διάλογο με την Αυτοδιοίκηση, τους τοπικούς φορείς και τα κινήματα των πολιτών, οφείλουμε να διαμορφώσουμε ολοκληρωμένο πρόγραμμα και στρατηγική διεκδικήσεων και αγώνων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η νησιωτικότητα δεν μπορεί να περιμένουμε να παραχωρηθεί από τα πάνω, πρέπει να κερδηθεί από τα κάτω.

ΑΥΓΗ  26/02/2012