ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ: Ένας κόσμος γεννιέται

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Στη Μέση Ανατολή ένας νέος κόσμος γεννιέται. Το σύστημα των δικτατοριών και των κάθε είδους απολυταρχικών καθεστώτων που η Δύση, με προεξάρχουσα την Ουάσιγκτον, εγκαθίδρυσε στην περιοχή για να εξυπηρετεί τα συμφέροντά της και που άντεξε σχεδόν για μισό αιώνα, φαίνεται να καταρρέει. Οι αραβικές μάζες ορθώνουν ανάστημα στα διεφθαρμένα τους καθεστώτα αλλά και στη δυτική υποκρισία της επιλεκτικής αναφοράς στη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η ιδεολογία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χρησιμοποιήθηκε για παράδειγμα ως αφορμή για τη νατοϊκή επέμβαση στα Βαλκάνια, ενώ καθεστώτα στον αραβικό κόσμο πολύ χειρότερα από αυτό του Μιλόσεβιτς ήταν και παραμένουν ακόμη, προνομιούχοι σύμμαχοι της Δύσης. Ο «σοσιαλιστής» πρόεδρος του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν έδινε συγχαρητήρια πριν ακόμη λίγο καιρό και στον Μπεν Αλί της Τυνησίας και
στον Καντάφι της Λιβύης για την οικονομική πολιτική που εφάρμοζαν, σε βάρος φυσικά των λαών τους. Και ο δικός μας, ο Γιώργος Παπανδρέου, ο πρόεδρος της Διεθνούς Σοσιαλιστικής, ανεχόταν στους κόλπους της δικτάτορες όπως ο Μουμπάρακ και όχι μόνο. 
Ό,τι συμβαίνει σήμερα στη Μέση Ανατολή, θυμίζει την κατάρρευση των καθεστώτων των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού και της ίδιας της Σοβιετικής Ένωσης. Με τη διαφορά ότι τότε η Δύση, και ειδικά οι ΗΠΑ, υπέσκαπταν όπως μπορούσαν τα καθεστώτα αυτά, ενώ αυτά της Μέσης Ανατολής τα στήριζαν και μερικά τα στηρίζουν ακόμη. Αρκεί που το πετρέλαιο ρέει άφθονο και συντηρεί τη δική τους ευημερία και τα τεράστια υπερκέρδη των πολυεθνικών εταιρειών. Ούτε και στενοχωρούνταν κάποιοι από τους ηγέτες της Δύσης να δέχονται «δωράκια» από τους δικτάτορες, όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα για τον Γάλλο πρωθυπουργό και τη Γαλλίδα υπουργό Εξωτερικών. Και φυσικά δεν είναι οι μόνοι. Παλιότερα και ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος είχε δεχτεί παρόμοια δωράκια. 
Ένας νέος κόσμος γεννιέται λοιπόν αλλά κανείς δεν ξέρει ποια κατεύθυνση θα πάρει. Στην ιστορία είναι γνωστό πως τις επαναστάσεις και τις λαϊκές εξεγέρσεις τις εκτρέπουν συχνά οι επιτήδειοι και τα συμφέροντα που καραδοκούν σε άλλες κατευθύνσεις από αυτές που οραματίστηκαν οι μάζες. Το θετικό στοιχείο στην παρούσα συγκυρία είναι πως χάρη στην τεχνολογία οι μάζες και ειδικά οι νέοι έχουν την πληροφόρηση και μπορούν επίσης να επικοινωνήσουν εύκολα μεταξύ τους. Υπάρχει επίσης στους νέους των χωρών αυτών, απ’ ό,τι φαίνεται, ένα υψηλό μορφωτικό επίπεδο. 
Στα καθ’ ημάς είναι επίσης η ώρα των επιλογών. Με την ελπίδα ότι αυτή τη φορά Ελλάδα και Κύπρος δεν θα βρεθούν προ απροόπτου όπως συνέβηκε το 1989 με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και των χωρών του Ανατολικού Μπλοκ. Φυσικά η κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα δεν είναι και η καλύτερη για να αντιμετωπίσει τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται στη Μέση Ανατολή. Σε αντίθεση με την Τουρκία που βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση και είναι έτοιμη να επωφεληθεί από το νέο γεωπολιτικό χάρτη που χαράσσεται στην περιοχή. Αρκεί κανείς να διαβάσει τους Τούρκους πολιτικούς αναλυτές για να διαπιστώσει τον ενθουσιασμό με τον οποίο αντιμετωπίζουν τον νέο αυτό κόσμο που γεννιέται στην περιοχή. Πιστεύουν μάλιστα πως η χώρα τους θα αποτελέσει το πολιτικό μοντέλο για τα νέα καθεστώτα που θα προκύψουν από τις εξεγέρσεις. Για μας βέβαια είναι μια ευκαιρία να εξισορροπήσουμε τις σχέσεις μας στον χώρο της Μέσης Ανατολής με το άνοιγμα στο Ισραήλ. Αρκεί να μην ενταχτούμε στους επικίνδυνους αμερικανικούς σχεδιασμούς ελέγχου της περιοχής ούτε και να γίνουμε ουραγοί του Ισραήλ. Να μην ξαναπάθουμε ό,τι έπαθε η Ελλάδα που εντάχθηκε στους αμερικανονατοϊκούς σχεδιασμούς της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, που συνέβαλε στην πτώση του Μιλόσεβιτς χωρίς στο τέλος να αποκομίσει κανένα όφελος. Στην περίπτωση της Κύπρου, ενώ επαναδιαχαράσσεται ο πολιτικός χάρτης της περιοχής, θα ήταν τραγικό λάθος οι πολιτικές ελίτ να παραμείνουν εγκλωβισμένες στην παλαιολιθική πολιτική της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Και ενώ οι λαοί της περιοχής προσπαθούν να αυτονομηθούν και να απαλλαγούν από την ξένη κηδεμονία και επικυριαρχία, η Κύπρος οδεύει στον αντίθετο δρόμο: αυτό της αποδοχής της επικυριαρχίας της Άγκυρας και της υψηλής αγγλοαμερικανικής εποπτείας. 
*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης. stephanos.constantinides@gmail.com

Από KAPISTRI