«Σκουριές» στην Coca Cola και τα δίκτυά της

Κείμενο: Όμηρος Ταχμαζίδης

Η σύγκρουση:  Αύριο  Πέμπτη 27 Νοεμβρίου συμπληρώνονται  60 ημέρες απεργίας στο εργοστάσιο της Coca Cola 3 E της Θεσσαλονίκης. Η απεργία ξέσπασε μετά την ανακοίνωση της πολυεθνικής εταιρείας ότι θα καταργήσει και το τμήμα διανομών απολύοντας 33 από τους τελευταίους 55 εργαζόμενους. Οι απολύσεις αυτές αποτελούν την κορύφωση των σταδιακών μειώσεων των θέσεων εργασίας, είτε με τη μέθοδο της εθελούσιας εξόδου, είτε με τις απευθείας απολύσεις, που εφαρμόζει η πολυεθνική τα τελευταία χρόνια. Αυτή η πολιτική της Coca Cola δεν σχετίζεται με την κρίση και τις επιπτώσεις της, αλλά έχει αρχίσει πολύ νωρίτερα: ο κατάλογος των θυμάτων των «αναδιαρθρώσεων» της πολυεθνικής είναι μακρύς – αποψιλώθηκαν εργοστάσια και εμφιαλωτήρια από τη μια άκρη της Ελλάδας στην άλλη. Ορεστιάδα, Κέρκυρα, Ρόδος, Μεσολόγγι, Πάτρα, Κρήτη, Αθήνα και τώρα η Θεσσαλονίκη: ενώ στα υπόλοιπα εργοστάσια επικρατεί η αβεβαιότητα, ο μεγάλος όγκος των εργασιών έχει περάσει σε χέρια υπεργολάβων με τις γνωστές σε όλους συνέπειες.

Η πολιτικοποίηση: Οι απεργοί της Θεσσαλονίκης συνέδεσαν ευθύς εξ αρχής τα αιτήματά τους με το γενικότερο πρόβλημα της αποβιομηχάνισης: κεντρικό τους αίτημα δεν ήταν η επαναπρόσληψη των απολυμένων, αλλά η επαναλειτουργία του εργοστασίου – σε απλά ελληνικά αμφισβήτησαν ευθέως το διευθυντικό δικαίωμα της εταιρίας απευθυνόμενοι στο καταναλωτικό κοινό. Με τον τρόπο αυτό στη σύγκρουση ανάμεσα στο δικαίωμα στην εργασία και το διευθυντικό δικαίωμα παρεμβάλλεται ένας τρίτος παράγοντας: η κοινωνία. Η απεργοί επιλέγοντας ένα αίτημα που δεν αφορά τα στενά οικονομικά τους συμφέροντα, αλλά άπτεται του γενικότερου κοινωνικού προβλήματος πολιτικοποιούν ευθέως τη σύγκρουση καλώντας το σύνολο της κοινωνίας να αποφανθεί για τον τρόπο επίλυσης του προβλήματος που προέκυψε στο εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης: δεν είναι τυχαίο ότι η πολυεθνική Coca Cola κάμει τα αδύνατα δυνατά να κρατήσει τη σύγκρουση μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας  και να κρατήσει αλώβητο το δημόσιο προφίλ της.

Η ιδιαιτερότητα: Στην Θεσσαλονίκη συγκρούονται αυτή τη στιγμή ένας πολυεθνικός κολοσσός με ένα ισχυρό και αποφασισμένο τμήμα του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος : η βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ Δέσποινα Χαραλαμπίδου (κατά την επίσκεψη του πολυμελούς κλιμακίου του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, υπό τον Γιώργο Σταθάκη στο χώρο της απεργίας, το περασμένο Σάββατο) υπογράμμισε τον «υποδειγματικό τρόπο» με τον οποίο δίδουν οι απεργοί τον αγώνα τους – στους απεργούς θα πρέπει κανείς να αναγνωρίσει το γεγονός ότι αιφνιδίασαν την πολυεθνική εταιρία και τα στελέχη της με την σθεναρή άρνησή τους να εξαργυρώσουν τις απολύσεις τους με υψηλές αποζημιώσεις και με τον τρόπο που οργάνωσαν τον αγώνα τους.

Η ιστορία: Οι απεργοί του εργοστασίου της Coca Cola και οι συνάδελφοί τους από τα άλλα εργοστάσια του κλάδου «γράφουν ιστορία»: δεν γνωρίζω άλλη περίπτωση εργατικής αντιπαράθεσης που να έχει διεξαχθεί με τόση επιμέλεια ως σύνθεση των παραδοσιακών μορφών αγώνα με εκείνη των νέων μέσων (διαδίκτυο, social media) – και το είδος αυτό του επικοινωνιακού ανταρτοπολέμου φαίνεται πως φέρνει αποτελέσματα.

Διάφορα νομικά έγγραφα της Coca Cola επιβεβαιώνουν  αυτόν τον ισχυρισμό: «Παράλληλα, και παρά το γεγονός ότι η εταιρεία μας προσέφυγε ήδη στη Δικαιοσύνη αναφορικά με τις προαναφερθείσες απεργίες και άλλες ενέργειες σας, προβήκατε σε σειρά ανακοινώσεων, ψηφισμάτων εκτάκτων γενικών συνελεύσεων, εκδώσατε επιστολές, δελτία τύπου που αναρτήσατε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, διανείματε φυλλάδια, αναρτήσατε πανό και προβήκατε σε εκτεταμένες αφισοκολλήσεις, που βρίθουν ή/και δυσφημιστικών ή/και προσβλητικές κρίσεων που παραβλάπτουν και προσβάλλουν τη φήμη και το κύρος της εταιρείας μας, τις δραστηριότητες και την κοινωνική μας δράση καθώς και την πίστη του καταναλωτικού κοινού σε εμάς».

«Είναι, επίσης, πρόδηλη η αρνητική επιρροή στις πωλήσεις της εταιρείας, που εκπορεύεται από τις αφισοκολλήσεις και αναρτήσεις στο διαδίκτυο και από άλλες ενέργειες και πράξεις με την παρότρυνση του καταναλωτικού κοινού να μην προβαίνει σε αγορές προϊόντων της εταιρείας. Δυστυχώς, την μεγάλη αυτή ζημία από την μείωση της ζήτησης που συνεπάγεται η δυσφημιστική εκστρατεία κατά της εταιρείας και των προϊόντων της, που καθ΄ ημέρα διογκώνεται, δεν μπορούμε στο άμεσο παρόν να την αποτιμήσουμε με πλήρη ακρίβεια, είναι βέβαιο όμως ότι είναι ιδιαιτέρως, μεγάλη γιατί δεν περιορίζεται μόνο στη Θεσσαλονίκη αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, ενώ οι αναρτήσεις στο διαδίκτυο επηρεάζουν δυστυχώς το καταναλωτικό κοινό από άκρη σε άκρη της Ελλάδας».

Αιφνιδιασμένοι οι εκπρόσωποι της πολυεθνικής κατέφυγαν στο προσφιλές μέσο των αγωγών για να εκφοβίσουν τους εργαζόμενους: απαίτησαν 250.000 ευρώ για ηθική ζημία και υπέδειξαν  στους εργαζόμενους να προσφύγουν στα δικαστήρια για να βρουν το δίκιο τους: «Σας καλούμε όπως ακολουθείστε τη δικαστική οδό και τα ειδικά βοηθήματα που προσφέρει η νομοθεσία μας σε περίπτωση που θεωρείτε πως βλάπτονται συμφέροντα ή έννομα αγαθά σας, διακόψτε δε άμεσα και απόσχετε σε κάθε περίπτωση από κάθε άλλη παρόμοια με τις ανωτέρω περιγραφόμενες πράξεις ή ενέργειες».

Οι τελευταίοι αρνήθηκαν να συμμορφωθούν προς τις υποδείξεις και συνεχίζουν να περιφέρονται στους δρόμους της Θεσσαλονίκης με τους τηλεβόες και να καλούν το καταναλωτικό κοινό σε μποϋκοτάζ των προϊόντων της πολυεθνικής μέχρι να λειτουργήσει το εργοστάσιο, να αφισοκολλούν σε όλες τις πόλεις της Βόρειας Ελλάδας και κατά τακτά χρονικά διαστήματα και στη Νότια Ελλάδα και φυσικά να κρατούν «θερμό» το ενδιαφέρον του νεανικού καταναλωτικού κοινού με αναρτήσεις στο διαδίκτυο, με αναρτήσεις στο face book (coca cola apergia)… κυκλοφόρησαν ακόμη και τραγούδι heavy metal  στο Διαδίκτυο (www.youtube.com/watch?v=26XZTmv1G1Ι )

Το παραποτέλεσμα: Η πολυεθνική Coca Cola αποφάσισε να εκσυγχρονίσει τις αντιστάσεις της στα φαινόμενα του επικοινωνιακού ανταρτοπολέμου: οι απεργοί του εργοστασίου της Θεσσαλονίκης χωρίς να το θέλουν δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας – ένα παραποτέλεσμα της επιτυχίας της απεργιακής τακτικής των εργαζομένων της Θεσσαλονίκης, που δοκιμάσθηκε σε ήπια ένταση και σε άλλες απεργιακές κινητοποιήσεις,  είναι το γεγονός ότι η διεύθυνση της Coca Cola  εσπευσμένα αναζητά άτομα για εργασία με γνώσεις στα κοινωνικά μέσα και ανακοινώνει συνεργασία με την πολυεθνική εταιρία Symantec, που υποστηρίζει και την μητρική Coca Cola στην Ατλάντα των ΗΠΑ, και η οποία θα αναλάβει να καλύψει τους όποιους κινδύνους ελλοχεύουν για την Τρία Έψιλον από επιθέσεις μέσω Διαδικτύου (μετά τις εμπειρίες των τελευταίων απεργιών στο εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης επέλεξε την Αθήνα ως κέντρο των «διαδραστικών» προγραμματισμών της).

Η προοπτική: Η μάχη στην Coca Cola  της Θεσσαλονίκης παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον για τον  κόσμο της εργασίας: είναι η μοναδική περίπτωση που μπορεί να επιτύχουν τα εργατικά στρώματα μια νίκη απέναντι στις δυνάμεις του κεφαλαίου – δε θα αναπτύξω τους λόγους του ισχυρισμού μου, έχω αρθρογραφήσει εκτενώς στο Διαδίκτυο, απλώς να σημειώσω ότι η επιλογή της Τρία Έψιλον να προκαλέσει σύγκρουση με τους εργαζόμενους έχει πιλοτικό χαρακτήρα. Παράλληλα, αλλά σε χαμηλότερους τόνους κινούνται  οι άλλες πολυεθνικές του κλάδου των Ποτών: μια υποχώρηση των εργαζομένων στην Coca Cola της Θεσσαλονίκης θα είχε συνέπειες για περισσότερους εργαζόμενους  σε όλη την Ελλάδα- ήδη η Pepsi Cola και Heineken έχουν κάνει τις πρώτες κινήσεις τους!

Η ευθύνη: Στην δεύτερη και πιο πρόσφατη επερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή αναφέρεται ότι: «Η «Coca Cola 3 E» παρά τα υπερκέρδη που εμφανίζει – μάλιστα παρουσιάζει ιδιαίτερα αυξημένη κερδοφορία κατά το τελευταίο έτος – ακολουθεί την πρακτική μεγάλης μερίδας του ελληνικού κεφαλαίου να αξιοποιεί τους αντεργατικούς μνημονιακούς νόμους που θέσπισαν όλες οι τελευταίες κυβερνήσεις, τις φτηνές και εύκολες απολύσεις και το άλλοθι της οικονομικής κρίσης, ώστε να μεταφέρει την παραγωγική δραστηριότητα σε γειτονικές χώρες με φθηνότερα μεροκάματα εκμεταλλευόμενη, όμως, την ελληνική αγορά» - και όμως εδώ ακριβώς βρίσκεται το κλειδί για την επιτυχία του αγώνα, η Coca Cola  μπορεί να κλείσει παραγωγικές γραμμές στα εργοστάσια, να τις μεταφέρει στην Βουλγαρία ή αλλού, αλλά τους βασικούς διαύλους προς το καταναλωτικό κοινό είναι αναγκασμένη να τους διατηρεί «ορθάνοιχτους» δίχως υποψία «σκουριάς».

Η αγωνιστική στάση των απεργών «σκουριάζει» καθημερινά τα δίκτυα επικοινωνίας της πολυεθνικής προς το καταναλωτικό κοινό: θα χρειασθεί πολύς χρόνος και χρήμα για να απομακρυνθούν οι διαδικτυακές  «σκουριές» από τις οξειδώσεις που προκαλούν οι απεργοί και οι διαδικτυακοί ακτιβιστές  στους διαύλους επικοινωνίας  του «συστήματος Coca Cola» με τον τελευταίο αποδέκτη των μηνυμάτων και των προϊόντων της, τον καταναλωτή και την καταναλώτρια – η πεμπτουσία του επικοινωνιακού ανταρτοπολέμου βρίσκεται στην ποικιλότροπη και ποικιλόμορφη  «φραγή» των ροών στα χρησιμοποιούμενα δίκτυα. Η κατηγορική προσταγή του επικοινωνιακού ανταρτοπολέμου συνοψίζεται στην προτροπή: Jam their lines!

Συνειδητά ή ασυνείδητα οι απεργοί της Coca Cola της Θεσσαλονίκης εγκαινίασαν τον επικοινωνιακό ανταρτοπόλεμο σε εκτεταμένη κλίμακα σε μέσο πάλης ενάντια σε έναν παγκόσμιο κολοσσό: τα αποτελέσματα είναι αξιοπρόσεκτα – οι «σκουριές» στα δίκτυα του «Συστήματος Coca Cola» είναι ένας νέος παράγοντας υπέρ των εργαζομένων και της κοινωνίας  στη μάχη για την απόκτηση  καλύτερου συσχετισμού δύναμης.

[Βλ. και τα άρθρα στο Διαδίκτυο: Όμηρος Ταχμαζίδης, Απεργοί και Coca Cola ερίζουν για τους καταναλωτές, Όμηρος Ταχμαζίδης, Μπορούμε να υποχρεώσουμε την πολυεθνική Coca Cola  σε αναδίπλωση; Όμηρος Ταχμαζίδης, Και οι δολοφόνοι πιστεύουν σε έναν καλύτερο κόσμο, Όμηρος Ταχμαζίδης, Η Coca Cola και η αποσιώπησε των ειδήσεων, Όμηρος Ταχμαζίδης, Δεν εισάγεται Coca Cola από το Κοζλοντούι, Όμηρος Ταχμαζίδης, Εν-οχλείται η Coca Cola από τη φωνή του τηλεβόα]