Οι Έλληνες διανοούμενοι της σιωπής

Ελέας Δημήτρης 

Δεν πρόκειται να δώσουμε εδώ ορισμό του τι είναι ο διανοούμενος [1], ίσως όμως, αρκεστούμε να πούμε ότι ο Έλληνας διανοούμενος, συνήθως είναι μέλος σε κάποιο κόμμα –τα ονόματα τους τα γνωρίζετε–, γράφουν κυρίως κάθε Πέμπτη εξομολόγηση στα: Lifo, Athens Voice, Protagon… και μέσα στα πάμπολλα βιβλία που έχουν γράψει, δεν έχουν να επιδείξουν «τίποτα» αξιοσημείωτο σε ποιότητα μα σε ποσότητα… 

Μερικοί δε από αυτούς, χρησιμοποιώντας ακόμη την περισπωμένη και δασεία που προ πολλού έχουν καταργηθεί, θέλοντας να θεσμίσουν μέσω της γλώσσας ιδιόρρυθμη εξουσία και αυθεντία…  Έχει αποσυναρμολογηθεί το μυαλό τους από τις πολλές μεταφράσεις μέσω του google translate. Κοντολογίς, έχουν μεταφράσει τόσα πολλά βιβλία, είχαν άραγε ποτέ τον χρόνο οι ίδιοι να σκεφτούν;

 Τι μας λένε, τώρα, οι συνθήκες για την κατάσταση στην ελληνική κοινωνία; Τα λεφτά που είχαν στην άκρη πολλοί, για μία δύσκολη μέρα, έχουν προ καιρού τελειώσει, έτσι σήμερα 4,500,000 άνθρωποι είναι σε συνθήκες τραγικής πείνας…  «Οι πολιτικοί είναι στην κοσμάρα τους», συνθήκη που ακόμη επιτρέπει ο παχυλός τους μισθός και, η μικρή μα ακυρωμένη αναγνωρισιμότητά τους… O Nίκος Δήμου (διανοούμενος εξαίρεση) το δήλωσε πρόσφατα στο ράδιο του Βήμα fm «οι Έλληνες πολιτικοί απαξιώνονται από μόνοι τους…».  Άρα, οι «ταπεινωμένοι» πολίτες, εφόσον δεν κοιτάνε προς τους πολιτικούς, πού στα αλήθεια μπορούν να κοιτάξουν για «έμπνευση;»

 Οι διανοούμενοι θα μπορούσαν να είναι μια κάποια λύση; Δεν είδαμε κανέναν από αυτούς, να αδειάζει ένα φορτηγό γεμάτο φρατζόλες ψωμί στο Σύνταγμα ή να βοηθάει τους φτωχούς, ή να κάνει κάτι τέλος πάντων και να κονταροχτυπηθεί ελλόγως για το δίκιο των πολλών.

Μερικοί «διανοούμενοι» προκαλούν τα φώτα της δημοσιότητας, διαφημίζοντας κάτι που είναι ένα εντελώς προσωπικό θέμα, όπως η σεξουαλικότητα.  Όταν μια χώρα δεν έχει σοβαρούς διανοούμενους, δεν μπορείς να περιμένεις και πολλά από τους πολίτες μόνο, όσο και αν ο ρόλος του κάθε πολίτη είναι σημαντικός, ή να περιμένεις πολλά από του κομματικούς μηχανισμούς που ξεπηδούν σαν μανιτάρια.

Η ελληνική διανόηση, ιδιαιτέρως η αριστερή, αντί να διαβάζει κυρίως τους αντιμαρξιστές Κ. Καστοριάδη και Ν. Τσόμσκι, διαβάζει της μόδας τους περίπλοκους μαρξιστές Σ. Ζίζεκ και Α. Μπαντιού, αν και ο τελευταίος πρόσφατα στην Αθήνα/Γαλλικό Ινστιτούτο, καθόλου αδίκως, χαρακτήρισε τους σημερινούς διανοούμενους «μαντρόσκυλα του συστήματος».  

 Για να θυμίσω και να παραφράσω μια φράση από τον Ζητιάνο του Καρκαβίτσα «οι Έλληνες διανοούμενοι έχουν στριμωχτεί σαν κοπάδι μέσα στο μαντρί, αργά τη νύχτα, καθώς ακούνε το ούρλιασμα του λύκου…».  Να πούμε –κάτι που δεν θα είναι διόλου αληθές–  πως η ώρα τους έρχεται;

Ή μάλλον να πούμε, αυτό που είναι καλό για αυτούς, η μεγάλη τους ώρα δεν θα έρθει ποτέ! Μέσα στη σιωπή τους είναι συνένοχοι και συνυπεύθυνοι [2], που πάντα θα μένουν στα στενά τοπικά όρια και, τέτοιου τύπου σοβιετικοί διανοούμενοι είχαν σταλεί στην Σουηδική Ακαδημία για να σαμποτάρουν με θρηνολογία την υποψηφιότητα του οικουμενικού Καζαντζάκη. 

-------------------------------

[1] O Καστοριάδης γράφει για τους διανοούμενους: «Διανοούμενος. Ουδέποτε συμπάθησα (ούτε αποδέχτηκα για λογαριασμό μου) αυτόν τον όρο, και για λόγους αισθητικούς, εξαιτίας της άθλιας και αμυντικής υπεροψίας πού αυτός ο όρος προϋποθέτει, άλλα και για λόγους λογικούς• ποιος δεν είναι διανοούμενος;»,  αλλά επίσης «δίνει» έναν ορισμό: «…όλους εκείνους πού, ανεξάρτητα από το επάγγελμά τους, επιχειρούν να υπερβούν τη σφαίρα της ειδίκευσής τους και ενδιαφέρονται ενεργά για ό,τι συμβαίνει στην κοινωνία. Αλλά αυτό είναι, και θα πρέπει να είναι, ο ορισμός του δημοκρατικού πολίτη, οποιαδήποτε κι αν είναι η απασχόλησή του». Κορνήλιος Καστοριάδης: Ο Θρυμματισμένος Κόσμος (εκδόσεις Ύψιλον, 1999)    

 [2] O υπερενενηντάχρονος και προς τιμή του Νάνος Βαλαωρίτης, δήλωσε με αφορμή το Ναζιστικό μόρφωμα: «Πολλοί από τους συναδέλφους μου διανοούμενους και συγγραφείς δεν μοιάζουν να το παίρνουν στα σοβαρά. Δεν βαριέσαι, έχουμε δει κι άλλα κι αυτό θα περάσει, λένε ελαφρά τη καρδία».