Στα μεταμνημονιακά πλεονάσματα και στην επιμονή ή μη των δανειστών να προσδιοριστούν από τώρα τα πρόσθετα μέτρα για την επίτευξή τους θα κριθεί η συμφωνία για την αξιολόγηση και το χρέος – μια συμφωνία, που η κυβέρνηση επιδιώκει, και αυτή τη φορά, να είναι «πολιτική» σε μια Ευρώπη υψηλής αστάθειας και πολλαπλών ανοιχτών μετώπων.
Την τελική μάχη γι αυτή την «πολιτική συμφωνία» η κυβέρνηση θα τη δώσει με βασικό σύμμαχο την Κομισιόν του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, σταθερό αντίπαλο τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και αστάθμητο παράγοντα το ΔΝΤ, που στηρίζει μεν τις ελληνικές θέσεις για το χρέος αλλά έχει και τις πιο σκληρές απαιτήσεις στο μέτωπο των «μεταρρυθμίσεων».
Ο «οδικός χάρτης» Τσίπρα - Γιούνκερ
Η δε στρατηγική του Μαξίμου χαράσσεται με βάση τον οδικό χάρτη που, κατά τις πληροφορίες, συζητήθηκε στην τηλεφωνική επικοινωνία του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ – έναν οδικό χάρτη, ο οποίος προβλέπει επί της αρχής πολιτική συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, δέσμευση των υπουργών Οικονομικών ότι ανοίγει το κεφάλαιο του χρέους και τελικές αποφάσεις για τα βραχυπρόθεσμα, και κυρίως, τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος σε δεύτερο Eurogroup είτε έως τα Χριστούγεννα, είτε μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ δεσμεύθηκε στον Αλέξη Τσίπρα για ισχυρή στήριξη της Κομισιόν σε «προωθημένο σχέδιο συμφωνίας» για το χρέος, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει κλείσει προηγουμένως η δεύτερη αξιολόγηση. Τη θέση αυτή αναμένεται να επαναβεβαιώσει αύριο, κατά την παρουσία του στην Αθήνα, και ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί, ενώ σταθμό αποτελεί και η τηλεδιάσκεψη του διευρυμένου Washington Club που – κατά πληροφορίες – προγραμματίζεται για την Τρίτη μετά τον τορπιλισμό της εκ του σύνεγγυς μίνι συνόδου από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Η αξιολόγηση και τα μέτρα για το 2018
Για να λειτουργήσει, ωστόσο, αυτός ο οδικός χάρτης πρέπει να κλείσουν δύο κρίσιμα ανοιχτά ζητήματα στο μέτωπο της δεύτερης αξιολόγησης και να βρεθεί η «χρυσή τομή» στο κεφαλαιώδες ζήτημα των πλεονασμάτων μετά το 2018.
Σε ό,τι αφορά αμιγώς την αξιολόγηση τα καίρια ανοιχτά θέματα – όπως προκύπτει και από το σχέδιο του επικαιροποιημένου Μνημονίου που παρέδωσαν οι θεσμοί στον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο – είναι οι ομαδικές απολύσεις στα εργασιακά και τα δημοσιονομικά μέτρα για να επιτευχθεί ο στόχος του πλεονάσματος του 3,5% το 2018.
Στις ομαδικές απολύσεις, παρά τη μεγάλη μέχρι τώρα απόσταση, η εκτίμηση κυβερνητικών πηγών είναι πως υπάρχουν περιθώρια για, έστω και δύσκολο, συμβιβασμό, ενώ το δημοσιονομικό κενό του 2018 δείχνει πως θα κλείσει με νέες έμμεσες φορολογικές επιβαρύνσεις – ήτοι, με την κατάργηση και των τελευταίων φορολογικών εκπτώσεων για τους μισθωτούς, την εξάλειψη της έκπτωσης για τις ιατρικές δαπάνες και την κατάργηση των φοροαπαλλαγών και επιδομάτων που αφορούν ειδικές ομάδες πολιτών.
Σαφέστερο στίγμα επί της προοπτικής συμβιβασμού σ’ αυτά τα δύο πεδία αναμένεται στην αυριανή συνεδρίαση του EuroWorkingGroup, όπου θα φανεί εάν υπάρχουν πιθανότητες για άμεση συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο (staff level agreement).
Τα πλεονάσματα και τα όρια της ρήξης
Από εκεί και πέρα, ωστόσο, αρχίζει το πιο δύσκολο, και «πολιτικό», τμήμα της διαπραγμάτευσης που αφορά τους στόχους για τα πλεονάσματα μετά το 2018. Οι δανειστές, μέχρι στιγμής, επιμένουν να διατηρηθεί ο πήχης στο δυσθεώρητο 3,5% έως το 2020, εντάσσουν αυτή την πρόβλεψη στα προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης, και ζητούν να αποτυπωθεί στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2018-2020 που θα πρέπει να κατατεθεί έως τον Μάιο του 2017. Και το ΔΝΤ έρχεται να σφίξει ακόμη περισσότερο τον κλοιό ζητώντας να προσδιοριστούν από τώρα και τα πρόσθετα μέτρα που θα διασφαλίσουν αυτούς τους στόχους – μέτρα, που εστιάζουν σε μειώσεις συντάξεων και περικοπές/απολύσεις στο Δημόσιο.
Τσίπρας: Όχι νέα μέτρα μετά το 2018
Το αίτημα αυτό αποτελεί την – εκ των πραγμάτων – βαθιά «κόκκινη γραμμή» της κυβέρνησης, επί της οποίας θα δοθεί και η πολιτική μάχη στην Ευρώπη τις επόμενες ημέρες. Το στίγμα, άλλωστε, το έδωσε ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας αυτή την εβδομάδα δείχνοντας και τις δυνατές – και μη δυνατές – επιλογές:
«Είμαστε αισιόδοξοι», είπε, και «ότι η δεύτερη αξιολόγηση θα κλείσει, όχι μόνο στην ώρα της αλλά και με τον σωστό τρόπο. Χωρίς υποχωρήσεις αρχών στα εργασιακά αλλά και χωρίς νέα μέτρα. Ειδικά για την περίοδο μετά το 2018. Και όλοι πρέπει να κατανοήσουν ότι για την ελληνική πλευρά αυτό δεν αποτελεί θέμα συζήτησης».
Το «χωρίς νέα μέτρα ειδικά για την περίοδο μετά το 2018» αποτελεί και το έσχατο όριο που βάζει ο Αλέξης Τσίπρας εντός και εκτός συνόρων. Πέραν αυτού όλα είναι ανοιχτά – της ρήξης και των εκλογών συμπεριλαμβανομένων…