Ολυμπιακά ιδεώδη

ΑΝΔΡΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΛΛΟΣ. 
Για τους Έλληνες της κλασικής αρχαιότητας η εκγύμναση του σώματος με ασκήσεις και αγωνίσματα, όπως αυτά της δημόσιας άμιλλας κατά τους Αγώνες, θεωρείται «συντείνουσα προς ανδρείαν» και η Ανδρεία αποτελεί την κατ’ εξοχήν αρετή του (άνδρα) πολεμιστή. Οι ικανότητες και οι επιδεξιότητες που αποκτούν ασκούμενοι και αγωνιζόμενοι δεν συμβάλλουν μόνο και τόσο στην καλή υγεία και την «αλκή» (σωματική ρώμη), αλλά συνεργούν και προς την «ευψυχία» (γενναιότητα) την ώρα της μάχης. Από την άποψη αυτή οι αθλητικοί Αγώνες που
διοργανώνονται στην αρχαιότητα αποτελούν ένα θέαμα (ανταγωνιστικής επίδειξης) της «πολεμικής αρετής των Ελλήνων», όπως και των πόλεων εκείνων που εκπροσωπούν οι αθλητές, εξ ου και οι τιμές με τις οποίες υποδέχονται τους νικητές. Επίσης όμως, κατά τη διάρκεια των Αγώνων, οι αθλητές θαυμάζονται όχι μόνο για τις επιδόσεις τους αλλά και για το «Κάλλος» και τη «Χάριν» των γυμνών σωμάτων τους που βρίσκονται εν κινήσει, εν δράσει, και συνιστούν έτσι το πρότυπο, το αισθητικό ιδεώδες της (ανδρικής) ομορφιάς, όπως αυτό αποτυπώνεται μετά σε εικονογραφίες και γλυπτές αναπαραστάσεις.

ΦΗΜΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑ. 
Η τελευταία προσπάθεια αναβίωσης αυτού του διπλού (συλλογικού και ατομικού) αρχαιοελληνικού ιδεώδους επιχειρήθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936 από τον Χίτλερ για λόγους προφανώς προπαγανδιστικούς. Ωστόσο, παρά την ανακοπή αυτής της προσπάθειας, με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ήττα της Γερμανίας, με τη συνέχεια των Ολυμπιακών Αγώνων μετά τον πόλεμο μεταβιβάστηκε το σπέρμα ενός νέου (υβριδικού) ιδεώδους στον κλασικό αθλητισμό: το πρότυπο του Υπεράνθρωπου, ενσαρκωμένο σ’ αυτό του Υπεραθλητή. Ένα πρότυπο που, με τον ευφημισμό του Πρωταθλητή, δεν φαινόταν πια επικίνδυνο φασιστικής παρεκτροπής, ούτε σαν αναχρονιστικό ιδεώδες αλλά ούτε και σαν ένα εξωτερικό ιδεώδες προς τους ίδιους τους Αγώνες. Αντίθετα μάλιστα έμοιαζε απόλυτα συμβατό με το γενικό μεταπολεμικό πνεύμα του ξέφρενου ανταγωνισμού και υπερπροσπάθειας σε όλους τους τομείς, που, με σκοπό τη συνεχή (οικονομική) ανάπτυξη και (τεχνολογική) πρόοδο, εκφράζονταν απόλυτα με το σύνθημα (διαρκούς υπέρβασης) του σύγχρονου ολυμπισμού: «Πιο ψηλά, πιο δυνατά, πιο γρήγορα». Ώσπου η παγκόσμια - σε απευθείας σύνδεση - τηλεοπτική κάλυψη των Αγώνων και η οικονομική και διαφημιστική ανταποδοτικότητα που παρείχε σε διοργανωτές και σπόνσορες, ήρθε για ν’ αποκαλύψει τελικά το νέο ιδεώδες: ότι οι πρωταθλητές ανταγωνίζονταν, όπως και όλοι οι άλλοι στην κοινωνία, για τη Φήμη και το Χρήμα (που φέρνει αυτή η φήμη). 

ΚΑΙ ΧΡΥΣΑ ΑΥΓΑ. 
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης γράφει κάπου «Αν πιστεύαμε ότι η υπέρτατη αξία της κοινωνίας είναι να τρέχουμε τα 100 μέτρα σε λιγότερο από 9 δευτερόλεπτα ή να σηκώνουμε στην άρση βαρών 300 κιλά, θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε δια (γενετικής) επιλογής καθαρές ανθρώπινες γενεές γι’ αυτές τις επιδόσεις – όπως δημιουργήσαμε τις κότες Λεγκόρν επειδή κάνουν πολλά αυγά». Αυτό είναι μάλλον οι πρωταθλητές και οι πρωταθλήτριές μας σήμερα: επιλεγμένες κότες που κάνουν χρυσά αυγά. 

Σωτήρης Ζήκος
sz@citymedia.gr
http://www.cityportal.gr/articles_det1.asp?cat_id=26&subcat_id=205&article_id=38507