Συνήθεις ύποπτοι

Γράφει για την "Παρέμβαση"

ο Γιώργος Γιούλος*

Μια είδηση που δεν απασχόλησε ιδιαίτερα τα ελληνικά media το προηγούμενο διάστημα ήταν η αποκάλυψη ότι ένας αστυνομικός (πιθανόν δύο ή και τρεις αλλά μπορεί και πέντε, έξι, επτά, οκτώ...ακόμη - κανείς δεν μπορεί να πει με ακρίβεια πόσοι) της Metropolitan police της Αγγλίας είχε διεισδύσει σε περιβαλλοντικές ακτιβιστικές ομάδες προκειμένου να υπάρχει μια εκ των έσω «καλή» πληροφόρηση[1] αλλά και ένας ιδιότυπος έλεγχος των δράσεων τέτοιων ομάδων.

Η είδηση αυτή αναδεικνύει ζητήματα που σχετίζονται με το ρόλο και τη λειτουργία των αρχών που έχουν ως αντικείμενο τη προστασία των πολιτών αλλά και επαναφέρει στο προσκήνιο τους «γνωστούς» εχθρούς.

Ο εχθρός στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι οι περιβαλλοντολογικές ακτιβιστικές ομάδες. Αυτές οι ομάδες δεν βρίσκονται πρώτη φορά στο στόχαστρο των αρχών και αρκεί να θυμηθεί κανείς τη βύθιση του σκάφους «Rainbow Warrior» της Greenpeace από Γάλλους πράκτορες[2] για να αντιληφθεί την μεταξύ τους διαχρονική σύγκρουση.

Αυτό που ξαφνιάζει είναι ότι σε μια περίοδο που το περιβαλλοντικό κίνημα έχει χάσει το ρυθμό του και προσπαθεί να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις του, η Βρετανική Αστυνομία διαθέτει πόρους, χρήματα και ανθρώπους γα τον εκ των έσω έλεγχο του.

Στο παρασκήνιο τέτοιων δράσεων βρίσκεται η ψυχροπολεμική και ξεπερασμένη πλέον αντίληψη των αρχών για άμεση ιδεολογική σύνδεση και διαμόρφωση πλαισίου δράσης ομάδων που κινούνται στα όρια του αντικομφορμισμού όπως αντιεξουσιαστών, οικολόγων και τρομοκρατών (θεωρία των συγκοινωνούντων δοχείων). Το πρώτο στοιχείο λοιπόν που σημειώνουμε εδώ είναι η ανικανότητα των αστυνομικών αρχών να κάνουν μια ουσιαστική αξιολόγηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών διαφόρων ιδεολογικών ομάδων και «κινημάτων». Η ανικανότητα αυτή είναι – σε μεγάλο βαθμό – τεχνητή καθώς η λογική της συνολικής ενοχοποίησης κάθε αντίθετης άποψης είναι κύριο χαρακτηριστικό ιδεολογικής κυριαρχίας των ομάδων εξουσίας. 

Ένα δεύτερο στοιχείο είναι η καχυποψία με την οποία αντιμετωπίζουν οι πολίτες κάθε ακτιβιστική ενέργεια ή μαχητική εκδήλωση διαμαρτυρίας τέτοιων οργανώσεων και ομάδων. Είναι αυτές οι ενέργειες γνήσιες ή/και αυθόρμητες εκδηλώσεις δράσεις ενάντια σε αποφάσεις της πολιτικής εξουσίας ή μήπως είναι ελεγχόμενες και κατευθυνόμενες από κρυφούς πράκτορες που  σκοπεύουν είτε στη συκοφάντηση των δράσεων και των κινημάτων είτε στην άμεση ποινικοποίησή τους;

Ο αστυνομικός έλεγχος των περιβαλλοντικών οργανώσεων συνδέεται σε ένα γενικότερο επίπεδο και με τον τρόπο ενσωμάτωσης της οικολογικής και περιβαλλοντικής ατζέντας από το κράτος και τη βιομηχανία.

Ο προσανατολισμός των κρατικών πολιτικών στην «πράσινη ανάπτυξη» και η κατεύθυνση της βιομηχανίας για προϊόντα «οικολογικά» αποτελούν το νέο πλαίσιο κερδοφορίας για τις επιχειρήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο εξαφανίζονται ουσιαστικά ζητήματα που σχετίζονται με το περιβαλλοντικό κίνημα και άλλα διαστρεβλώνονται. Έτσι, ενώ το αίτημα του περιβαλλοντικού κινήματος είναι η μείωση των ατομικών μηχανοκίνητων μετακινήσεων, οι εξουσιαστικές ομάδες το μετατρέπουν σε «υβριδικά αυτοκίνητα».Το αίτημα για χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μετατρέπεται σιωπηλά σε επέκταση των πυρηνικών αντιδραστήρων για παραγωγή ατομικής ενέργειας (περισσότεροι από πενήντα είναι ήδη υπό κατασκευή κυρίως στην Ασία, σύμφωνα με στοιχεία της World Nuclear Association[3]).

Μήπως οι «συνήθεις ύποπτοι» της ιδεολογικής αντιπαλότητας μεταξύ εξουσίας και ανατρεπτικότητας επεκτείνονται τελικά και σε χώρους που απειλούν τις νέες περιοχές κερδοφορίας της βιομηχανίας; Και μήπως τελικά τα ήδη θολά όρια μεταξύ απειλής για το κοινωνικό σύνολο και απειλής για συγκεκριμένα συμφέροντα τείνουν να γείρουν προς όφελος των δεύτερων;

Υ.Γ. Για την ιστορία πρέπει να αναφέρουμε ότι η αποκάλυψη του «κρυφού» αστυνομικού έγινε όταν ο ίδιος διακατεχόμενος από το «σύνδρομο της Στοκχόλμης[4]» και με στοιχεία που είχε από τη συμμετοχή του σε προετοιμασίες ενεργειών, (ηχογραφημένες συνομιλίες) ανάγκασε τις διωκτικές αρχές να εγκαταλείψουν την δίωξη έξι ακτιβιστών για σχεδιαζόμενη κατάληψη του σταθμού παραγωγής ενέργειας στο Ratcliffe-on-Soar. 

---

[1] http://www.guardian.co.uk/environment/2011/jan/16/mark-kennedy-living-nightmare-trial-collapse

[2] http://www.nzhistory.net.nz/politics/nuclear-free-rainbow-warrior

[3] http://world-nuclear.org/NuclearDatabase/rdresults.aspx?id=27569&ExampleId=62

[4] http://en.wikipedia.org/wiki/Stockholm_syndrome

*O Γιώργος Γιούλος είναι Κοινωνιολόγος, με Μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις και Υποψήφιος Διδάκτορας στην Οικονομική Θεωρία.