Ν. Λυγερός: Έξυπνη Ιστορία και Συνθήκες

Σε επίπεδο υψηλής στρατηγικής, ο Κλεμανσώ έγραφε ότι: «Δεν υπογράφουμε Συνθήκες για να τελειώσουμε πολέμους, αλλά για ν’ αρχίσουμε τους επόμενους». Στην έξυπνη ιστορία η χρήση της στρατηγικής είναι θεμελιακή, όμως το υπόβαθρό της το πιο βαθύ είναι βέβαια η ίδια η Ανθρωπότητα. Κατά συνέπεια είναι όχι μόνο υπέρ των Δικαιωμάτων της Ανθρωπότητας για το μέλλον, αλλά ήδη από τώρα υπέρ των Δικαιωμάτων των Αυτόχθονων Λαών. Για κάθε Συνθήκη που μελετά πάντα εξετάζει αν σέβονται αυτά τα Δικαιώματα. Με αυτόν τον τρόπο δεν λειτουργεί μόνο περιγραφικά σαν μια εφημερίδα της εποχής, αλλά εμπλουτίζει τα γεγονότα μέσω γεγονολογίας για ν’ αναλύσει τις διάφορες προσεγγίσεις που οδήγησαν σε μια Συνθήκη. Εξετάζει επίσης σε βάθος του χρόνου τη διάρκεια της κι αναλύει τις ουρές της μέσω των διακλαδώσεων. Έτσι βλέπει και το μετά της Συνθήκης για να το συνδέσει με το πριν. Με αυτήν την έννοια αποτελεί ένα εργαλείο της Ανθρωπότητας για να επεξηγήσει αποφάσεις που ξεφεύγουν από τη θεωρία αποφάσεων και τη θεωρία παιγνίων, διότι οι παίκτες δεν παίζουν πάντα ορθολογικά. Εν τέλει, δίνει τη δυνατότητα του χαρακτηρισμού μιας Συνθήκης ως ανθεκτικής και ως δίκαιης για το πλαίσιο των Δικαιωμάτων της Ανθρωπότητας.