Του Μιχάλη Καρχιμάκη
Τ. Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Βουλευτή -Στελέχους του Κινήματος Δημοκρατών Σοσιαλιστών και Υποψηφίου στη Β΄Αθήνας
Πριν ακόμη εκλεγεί πρωθυπουργός, ο Αλέξης Τσίπρας είχε δεσμευθεί να πολεμήσει το «αμαρτωλό τρίγωνο της διαπλοκής που χρεοκόπησε τη χώρα».
Σύμφωνα με τον ορισμό που έχει δώσει, οι τρεις γωνίες του «αμαρτωλού τριγώνου» είναι «το χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα, οι χρεοκοπημένες τράπεζες, που διασώθηκαν με λεφτά των φορολογουμένων και μετά ξαναδόθηκαν σε αυτούς που τις χρεοκόπησαν και τα υπερχρεωμένα, πλήρως αναξιόπιστα ΜΜΕ».
Καθένας μπορεί να αποτιμήσει σήμερα πού ακριβώς έχει οδηγήσει την κυβέρνηση Τσίπρα ο πόλεμος που κήρυξε σε αυτό το «αμαρτωλό τρίγωνο». Έχει, όμως, μεγάλη αξία σήμερα να φωτίσει κανείς μια σκοτεινή πλευρά της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας: πώς το «τρίγωνο της διαπλοκής», με καθοδηγητές τους ισχυρούς τραπεζικούς παράγοντες της χώρας, πολέμησε λυσσαλέα τον Γιώργο Παπανδρέου, όταν τόλμησε να μιλήσει για κρατικοποίηση, εξυγίανση και εκ νέου ιδιωτικοποίηση των ελληνικών τραπεζών.
Δυστυχώς, λίγοι Έλληνες θυμούνται σήμερα τι ακριβώς είχε εξαγγείλει ο Γιώργος Παπανδρέου τα ξημερώματα της 27ης Οκτωβρίου 2011, αμέσως μετά την πολύωρη, δραματική Σύνοδο Κορυφής της ευρωζώνης, όπου είχε εγκριθεί το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους κατά 50% (PSI).
«Είναι πολύ πιθανόν», είχε τονίσει τότε ο Γ. Παπανδρέου στην εισαγωγική του τοποθέτηση, «ένα μεγάλο μέρος των τραπεζικών μετοχών να περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο με αυτή τη διαδικασία που ακολουθούμε, όμως, η διάθεση αυτών των μετοχών που θα περιέλθουν στο Δημόσιο, μετά την εξυγίανσή τους, να γίνει το ταχύτερο δυνατό.
Θα διατεθούν δηλαδή ξανά, όσο πιο σύντομα γίνεται, σύμφωνα με διεθνείς και ευρωπαϊκές πρακτικές που έχουν ακολουθηθεί και σε άλλες χώρες και έχουν δώσει ένα πολύ θετικό αποτέλεσμα στις άλλες χώρες και για τον κρατικό προϋπολογισμό».
Δημοσιογράφος του “Bloomberg” ερώτησε λίγο αργότερα: «εξηγήστε μας ποιες είναι οι επιπτώσεις των σημερινών αποφάσεων στον ελληνικό τραπεζικό τομέα, καθώς και αυτό που αναφέρατε προηγουμένως σχετικά με την πιθανότητα κρατικοποίησης κάποιων τραπεζικών μετοχών».
Σε αυτή την ερώτηση, ο Γ. Παπανδρέου έδωσε μια αρκετά μακροσκελή απάντηση, στην οποία μνημόνευσε και το παράδειγμα της Σουηδίας, που ξεπέρασε με πολύ μεγάλη επιτυχία την τραπεζική κρίση στις αρχές της δεκαετίας του ’90, προχωρώντας στην κρατικοποίηση των περισσότερων τραπεζών, ενώ αργότερα πούλησε τις μετοχές τους με σημαντικά κέρδη για το κράτος -είναι ένα παράδειγμα, βεβαίως, που προκαλεί ανατριχίλες σε τραπεζίτες και μετόχους τραπεζών στην Ελλάδα, που αντιμετωπίζουν σαν «κατάρα» την κρατικοποίηση.
Έχει αξία σήμερα, αφού πλέον δεν έχει επιλεγεί ο δρόμος που είχε δείξει ο Γ. Παπανδρέου και τα θλιβερά αποτελέσματα είναι σε όλους γνωστά, να θυμίσουμε την απάντησή του σε εκείνη την ερώτηση:
«Πρώτα απ΄ όλα, αυτό που θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές είναι ότι οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν την στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά και τη ρευστότητά τους, αλλά και την επανακεφαλαιοποίησή τους, η οποία θα είναι απαραίτητη, καθώς θα χάσουν ένα κομμάτι των κεφαλαίων τους, με τη μείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων.
Και βεβαίως, είναι ήδη σε εξέλιξη μια διαδικασία, μέσω της «Blackrock», για να δούμε την ευρωστία των ελληνικών τραπεζών. Συνεπώς, αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι οι ελληνικές τράπεζες, μέσα από αυτή τη διαδικασία, θα βγουν έχοντας μια καθαρή εικόνα και έχοντας αναδιοργανωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να καταστούν βιώσιμες, χωρίς να αντιμετωπίσουν ουσιαστικό πρόβλημα ως προς το ελληνικό χρέος.
Αυτή είναι μια διαδικασία και ελπίζουμε ότι, στο πλαίσιο της επανακεφαλαιοποίησης και, προφανώς, εφόσον ο ιδιωτικός τομέας θέλει και έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε επανακεφαλαιοποίηση, ότι θα το κάνει. Εάν όμως δεν μπορεί και χρειαστεί ο δημόσιος τομέας να παρέμβει και να προχωρήσει σε επανακεφαλαιοποίηση, τότε αυτό θα σημαίνει ότι κάποιες μετοχές θα περάσουν προσωρινά στον έλεγχο του κράτους. Και μετά από μία αναδιάρθρωση, θα διατεθούν και πάλι στην αγορά αυτές οι μετοχές, όπως έχουν κάνει και άλλες χώρες.
Είχαμε μακρά συζήτηση επ’ αυτού σήμερα με τους Σουηδούς, που πέρασαν από αυτή τη διαδικασία πριν από κάποια χρόνια, οι οποίοι θεωρούν ότι είναι η καλύτερη δυνατή και η οποία είχε πολύ θετικά αποτελέσματα και για τον σουηδικό τραπεζικό τομέα και για την σουηδική οικονομία. Συνεπώς, θεωρώ ότι είναι μια πολύ καλή διαδικασία – δεν πρέπει να τρομάζουμε με αυτό το ενδεχόμενο – που θα φέρει ξανά τις ελληνικές τράπεζες στις αγορές, πολύ γρήγορα».
Εκείνη η τοποθέτηση Παπανδρέου υπέρ της (προσωρινής) κρατικοποίησης των τραπεζών δεν είναι καθόλου άσχετη με τη θύελλα που ξέσπασε αργότερα εναντίον του, με συστηματικές επιθέσεις από τα μεγάλα συγκροτήματα της ενημέρωσης, έντυπης και ηλεκτρονικής, αλλά και με ανοικτή επίθεση από οργανωμένη ομάδα εντός του ΠΑΣΟΚ, που κορυφώθηκε με το γνωστό τρόπο και με επικεφαλής τον Ευάγγελο Βενιζέλο, όταν ο τότε πρωθυπουργός τόλμησε να ζητήσει προσφυγή στους πολίτες για την έγκριση του νέου προγράμματος σταθεροποίησης.
Αυτή η επίθεση δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι εκδηλώθηκε εναντίον ενός πρωθυπουργού που μόλις είχε επιτύχει συμφωνία για τη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση χρέους της παγκόσμιας ιστορίας, με κεφαλαιακή υποστήριξη των τραπεζών και με ένα νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης που θα προστάτευε τη χώρα από τη χρεοκοπία.
Στους κόλπους του τραπεζικού συστήματος είναι κοινό μυστικό ότι η πρωτοβουλία Παπανδρέου για κρατικοποίηση των τραπεζών μετά το PSI και για την πλήρη εξυγίανσή τους, με βάση έλεγχο στα χαρτοφυλάκιά τους από κορυφαίο διεθνή οίκο, είχε προκαλέσει ασυγκράτητη οργή των κορυφαίων τραπεζιτών, που έβλεπαν ότι αυτή η διαδικασία κάθαρσης στο τραπεζικό σύστημα ήταν αντίθετη στα δικά τους συμφέροντα.
Δεν χρειάζεται πολύ φαντασία για να καταλάβει κανείς ότι αυτή η ισχυρή ομάδα διέθετε επιρροή αρκετή σε μέσα ενημέρωσης και πολιτικούς, ώστε να ξεσηκώσει μια απίστευτη πολεμική εναντίον του τότε πρωθυπουργού, που θα μπορούσε να δικαιολογηθεί μόνο αν είχε επιστρέψει από τις Βρυξέλλες στις 27 Οκτωβρίου 2011 για να δηλώσει απλώς «δυστυχώς επτωχεύσαμε» και όχι με μια συμφωνία για μείωση του χρέους και νέα χρηματοδότηση της χώρας.
Η πορεία των εξελίξεων δικαίωσε, βεβαίως, τους τραπεζίτες: ο Γ. Παπανδρέου ανατράπηκε εκ των έσω με τη βοήθεια καταιγιστικών βομβαρδισμών προπαγάνδας από τα κυρίαρχα ΜΜΕ, την πρωθυπουργία ανέλαβε ένας τραπεζίτης και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών έγινε, αργότερα, κατά παγκόσμια πρωτοτυπία, με χρήματα των φορολογουμένων, αλλά χωρίς να εκδοθούν κοινές τραπεζικές μετοχές υπέρ του Δημοσίου, ώστε να αναλάβει το κράτος τον έλεγχο των τραπεζών.
Βεβαίως, πραγματική εξυγίανση των τραπεζών, που παρέμειναν στα χέρια των παλιών τους αφεντικών, όλοι γνωρίζουν ότι δεν έγινε -ο τελευταίος που ειλικρινά την επιζητούσε ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου. Και έχουμε φθάσει σήμερα να είναι προβληματικά τα μισά τραπεζικά δάνεια και η οικονομία να ασφυκτιά από την έλλειψη ρευστότητας, παρότι οι φορολογούμενοι έχουν φορτωθεί ένα δυσβάστακτο λογαριασμό από τη στήριξη των τραπεζών.
Η πορεία των εξελίξεων θα ήταν πολύ διαφορετική, αν είχε πράγματι εφαρμοσθεί το σουηδικό μοντέλο, που είχε προτείνει ο Γιώργος Παπανδρέου πριν ανατραπεί.
Υπάρχει, λοιπόν, «τρίγωνο της διαπλοκής»; Ναι, υπάρχει. Αλλά ο ιστορικός του μέλλοντος θα κρίνει ότι ένας ηγέτης από το φερόμενο «παλιό» πολιτικό σύστημα όχι μόνο συγκρούσθηκε σκληρά με αυτά τα συμφέροντα, που είχαν καθυποτάξει πολλούς ηγέτες πριν από αυτόν, αλλά και έφθασε τη σύγκρουση ως το τέλος, αδιαφορώντας για την καρέκλα του. Το όνομα του είναι Γιώργος Ανδρέα Παπανδρέου.
.jpg)
