Pepsi Cola – Coca Cola: σε κρίση η λυκοφιλία των πολυεθνικών

Κείμενο: Όμηρος Ταχμαζίδης

Η ανακοίνωση της αναστολής της λειτουργίας του εργοστασίου της Pepsi Cola στα Οινόφυτα δεν ήταν κάτι απροσδόκητο και απρόβλεπτο, τουλάχιστον για όσους παρακολουθούν την πορεία της συγκεκριμένης πολυεθνικής στον ελλαδικό χώρο. Ήταν γνωστό στους εξοικειωμένους με τον κλάδο των αναψυκτικών και των χυμών, ότι η συγκεκριμένη πολυεθνική ήθελε να απαγκιστρωθεί από την ελληνική αγορά, όπου η καθοδική της πορεία, ιδιαίτερα στα αναψυκτικά και λιγότερο στους χυμούς, εκτυλισσόταν με ραγδαίους ρυθμούς. Διάφορες προσπάθειες “βελούδινης” απόσυρσης της παραγωγικής διαδικασίας από τον ελλαδικό χώρο, δεν ευοδώθηκαν. Ήταν φανερό, ότι κάποια στιγμή θα ανακοινωνόταν επίσημα και η αποτυχία της επιχείρησης να μπορέσει να ανακόψει τη διογκούμενη συρρίκνωση των μεριδίων της στην αγορά. Στην πραγματικότητα στα προϊόντα τύπου cola και στα υπόλοιπα αναψυκτικά, η Pepsi  είχε πάψει προ πολλού να είναι σημαντικός “παίκτης”. Η κρίση και προ παντός το μποϊκοτάζ στην Coca Cola, που ξεκίνησε το Φθινόπωρο του 2013, αφύπνισαν τα αντανακλαστικά των Ελλήνων καταναλωτών, οι οποίοι στράφηκαν προς τα προϊόντα των ελληνικών επιχειρήσεων: αρχικώς προς εκείνα της ιδιωτικής ετικέτας των σούπερ μάρκετ και στη συνέχεια προς τις μικρές επώνυμες ελληνικές επιχειρήσεις. Το αποτέλεσμα αυτής της μεταστροφής ήταν εντυπωσιακό, εφόσον μέσα σε δύο χρόνια η Pepsi Cola έχασε τη δεύτερη θέση στην κατηγορία των αναψυκτικών, όπου τη θέση κατέλαβε η Green Cola από την Ορεστιάδα του Έβρου.

Επίσης, το μποϊκοτάζ “έσπασε” την άτυπη, αλλά σταθερή συμμαχία με την Coca Cola, γεγονός που ενέτεινε τον μεταξύ τους ανταγωνισμό στην αγορά και την εμπλοκή σε μια μάχη με ευτελισμό των προσφορών, με δυσάρεστες συνέπειες και για τις δύο, εφόσον σε αυτές τις συνθήκες άρχισαν να εισχωρούν στην αγορά και να κερδίζουν σε σταθερή βάση μερίδια αγοράς διάφορες παραδοσιακές ελληνικές επιχειρήσεις, όπως η Loux και η ΕΨΑ. Αλλά και νεότερες, όπως η Green Cola  και η Βίκος Cola έκαναν αμέσως αισθητή την παρουσία τους – η εμφάνιση της τελευταίας στην αγορά συμπίπτει με το πρώτο έτος της διεξαγωγής του μποϊκοτάζ.

Από την αρχή της φετινής θερινής περιόδου είχε γίνει ορατό ότι ο χρόνος για την Pepsi Cola “μετρούσε” αντίστροφα. Επεσήμανα το ενδεχόμενο αυτό σε παλαιότερη μου αρθρογραφία. Σε ένα άρθρο μου με τον τίτλο “Coca Cola: μποϊκοτάζ και στο κρύο τσάι NESTEA”, σχεδόν, προέβλεψα το “λουκέτο” της Pepsi Cola, σε συνάρτηση με τις επιπτώσεις του μποϊκοτάζ εις βάρος της Coca Cola: “…η κρίση έχει πλήξει ακόμη περισσότερο την Pepsi Cola, ενώ και η έκκληση για μποϊκοτάζ των προϊόντων της Coca Cola ερμηνεύεται από πολλούς καταναλωτές ως έκκληση προτίμησης των ελληνικών προϊόντων και οι συνέπειες για την αδύναμη Pepsi Cola είναι καταστροφικές – ήδη στο κλάδο των αεριούχων αναψυκτικών έχει υποχωρήσει στην τέταρτη και σε ορισμένες περιοχές στην πέμπτη θέση των πωλήσεων βλέποντας να την προσπερνούν οι ανερχόμενες ελληνικές εταιρίες του κλάδου που παρουσιάζουν εξαιρετική δυναμικότητα και δίνουν άλλο χαρακτήρα στον μέχρι τώρα ανταγωνισμό στην αγορά”.

Αυτά γράφηκαν στα τέλη του φετινού Ιουνίου (29-06-2016), στον προθάλαμο δηλαδή της κορύφωσης της θερινής περιόδου. Ως συστηματικός παρατηρητής της εξέλιξης του αγώνα των απεργών της Coca Cola και της καμπάνιας “Ούτε γουλιά Coca Cola  μέχρι να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο”, διέβλεψα, σε σχέση με την Pepsi Cola, τις σημερινές εξελίξεις με σχετική ακρίβεια. Στο ίδιο άρθρο, σημείωνα επίσης, ότι: “Η καθίζηση της Pepsi Cola θα είναι μη-αναστρέψιμη μέχρι το τέλος της φετινής σεζόν: τα δύο ισχυρά της όπλα στην αγορά, οι χυμοί και το κρύο τσάι, δε θα αντέξουν την πίεση των ελληνικών εταιρειών του κλάδου, παρά την ανοχή που δείχνει ο παραδοσιακός της ανταγωνιστής η Coca Cola – η τελευταία φανερώνει τη θέληση της να διατηρήσει ημιθανή την Pepsi Cola στο “παιχνίδι” του ανταγωνισμού, ως ανάχωμα στην επέλαση των ελληνικών εταιρειών του κλάδου. Αλλά η Pepsi Cola αποχαιρετά την ελληνική αγορά άκομψα και άδοξα: το σήμα της έχει γίνει πλέον “αόρατο” στη δημοσιότητα και σε λίγο θα είναι άγνωστο στο ευρύ καταναλωτικό κοινό – δε θα αργήσουν να εμφανιστούν και οι ημέρες του εμπορικού κανιβαλισμού”.

Ο εμπορικός κανιβαλισμός τελικώς, εμφανίστηκε κάπως νωρίτερα, από ό,τι υπολόγισα, η Coca Cola αναγκάστηκε να ”επιτεθεί” στην Pepsi Cola, για να μην καταλήξουν τα μερίδια αγοράς της τελευταίας στις ελληνικές εταιρείες του κλάδου: από τα μέσα Αυγούστου και μετέπειτα παρατήρησα στη Θεσσαλονίκη - την πόλη βαρόμετρο για τις εξελίξεις αναφορικώς με το μποϊκοτάζ - μια αιφνίδια μεγάλη μετατόπιση καταστημάτων εστίασης από την Pepsi Cola στην Coca Cola – προφανώς είχε εξαπολυθεί καμπάνια προσέλκυσης πελατών με τη γνωστή μέθοδο των εξευτελιστικών προσφορών που ακολουθεί η Coca Cola για να διασώσει τα μερίδια αγοράς της. Η λυκοφιλία των δύο πολυεθνικών στον ελλαδικό χώρο μπήκε σε νέες βάσεις και προφανώς θα περάσει μεγάλη δοκιμασία το επόμενο χρονικό διάστημα. Η Pepsi Cola δύσκολα θα μπορέσει να κρατήσει τα ποσοστά της στα αεριούχα αναψυκτικά εισάγοντας προϊόντα από την Ρουμανία ή όπου αλλού επιλέξει. Όσο θα διαρκεί το μποϊκοτάζ κατά της εισαγωγής προϊόντων Coca Cola από τη Βουλγαρία, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο και για την Pepsi Cola να πουλήσει τα δικά της εισαγόμενα προϊόντα στην Ελλάδα.

Ευλόγως τίθεται, λοιπόν, το ερώτημα ποιος θα κερδίσει από τη διαφαινόμενη περαιτέρω κατρακύλα των πωλήσεων της Pepsi Cola; Μέχρι τώρα, όσο η μάχη δινόταν στο πεδίο των αεριούχων αναψυκτικών, μεγάλοι κερδισμένοι ήσαν οι ελληνικές εταιρείες – η Green Cola έφτασε το 15% των προϊόντων cola light, ενώ η Βίκος Cola, ένα προϊόν κυριολεκτικώς από το πουθενά, κατέχει ήδη 1% των πωλήσεων στο Λεκανοπέδιο της Αττικής και όλα δείχνουν ότι με τους συγκεκριμένους ρυθμός ανάπτυξης θα πλησιάσει συντόμως την καταρρέουσα Pepsi Cola – στον τομέα όμως των χυμών και του κρύο τσαγιού τα πράγματα είναι εξαιρετικώς περίπλοκα, εφόσον η Pepsi με το Lipton Ice Tea είχε τα μεγαλύτερα μερίδια της αγοράς. Ακόμη πιο περίπλοκη και ενδιαφέρουσα είναι η μάχη που θα δοθεί για τους χυμούς: το μεγάλο πλεονέκτημα των ελληνικών εταιριών είναι ότι ενισχύουν την συμβολαιακή γεωργία, δηλαδή προμηθεύονται πρώτες ύλες (πορτοκάλια, λεμόνια, ροδάκινα, βερίκοκα κ.α.) από Έλληνες αγρότες, άρα έχουν μαζί τους τη νέα συνείδηση του Έλληνα καταναλωτή για τα τοπικά προϊόντα, ενώ οι πολυεθνικές εισάγουν συμπυκνωμένο χυμό («παγοκολόνες») από τη Βραζιλία και τη Χιλή.

Τον Ιούνιο έκλεισα το άρθρο μου “Coca Cola: μποϊκοτάζ και στο κρύο τσάι NESTEA” αναφορικά με την επικείμενη “καθίζηση” της Pepsi Cola με την εξής φράση, με την οποία επιθυμώ να κλείσω και αυτό το άρθρο μου: “Η Pepsi Cola ήταν, τις περασμένες δεκαετίες, ένα καλό άλλοθι για την Coca Cola και τις μονοπωλιακές πρακτικές της: ο “εκτοπισμός” της από την ελληνική αγορά θα είναι ένα μεγάλο πλήγμα και για την αμερικανική πολυεθνική από την Ατλάντα – ζούμε σε δύσκολους καιρούς αλλά τουλάχιστον έχουν ενδιαφέρον…”

Ίσως η απαλλαγή από την καθηλωτική παρουσία των πολυεθνικών στην ελληνική αγορά, να ανοίξει έναν δρόμο για την ελληνική οικονομία, που κανείς δεν τολμάει, ακόμη και σήμερα να φανταστεί: το παράδειγμα όμως της Green Cola, θα πρέπει να μας κάνει σοφότερους για το τι είναι επωφελές και τι βλαβερό για την εθνική οικονομία – σε κάθε περίπτωση αυτή που καταδυναστεύουν και νοθεύουν τις συνθήκες της αγοράς, που εγκαταλείπουν τη χώρα στα δύσκολα, που ποδοπατούν εργασιακά δικαιώματα, κάποια στιγμή θα πρέπει να αντιμετωπίζονται αναλόγως με αυτό που πραγματικά είναι αυτή την ιστορική στιγμή για την τύχη της πατρίδας μας: γίνονται με τις αποφάσεις τους εχθροί του λαού μας και ανάλογη πρέπει να είναι και η δική μας στάση απέναντί τους.

Τα προϊόντα της Coca Cola είναι: Coca Cola, Coca Cola light, Coca Cola Zero, Fanta, Sprite, Schweppes, Frulite, Amita, Amita Motion, Monster.

Τα προϊόντα της Pepsi Cola είναι: Pepsi Cola,Pepsi MAX, Seven Up, Gatorade, Rockstar, ΗΒΗ αναψυκτικά, ΗΒΗ χυμοί.  

Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι μέλος του Ε.Γ. της “Σοσιαλιστικής Προοπτικής”