Φίλες και Φίλοι,
Τελειώνοντας θα ήθελα να απευθυνθώ ξεχωριστά στους νέους και στις νέες, στους σημερινούς εικοσάρηδες και τριαντάρηδες –τα μεγάλα θύματα της κρίσης- που σήμερα αισθάνονται να μεγαλώνουν σ’ έναν σκληρό και άδικο κόσμο, που τους στερεί ένα από τα βασικά θεμέλια της φυσιολογικής ανθρώπινης ζωής. Τη δυνατότητα της εργασίας.
Νέοι και Νέες,
Μεγαλώσατε -οι περισσότεροι από σας- υπό καλές συνθήκες, με Δημοκρατία και οικονομική ευημερία. Είσθε η πιο σπουδαγμένη γενιά που είχαμε την τύχη, ίσαμε τώρα, να έχουμε ως χώρα και η πλέον ευρωπαϊκή. Δυστυχώς σας σύραμε σε μια κρίση για την οποία εσείς αντικειμενικά ουδεμία ευθύνη φέρετε.
Για όσα συνέβησαν οι πολίτες και προπαντός οι νέοι κατηγορούν την πολιτική. Είναι λογικό αυτό, δεδομένων των λαθών, των αστοχιών και των καταχρήσεων των πολιτικών που κυβέρνησαν τον τόπο τις τελευταίες δεκαετίες. Η πολιτική όμως είναι το μοναδικό εργαλείο που διαθέτουν οι πολίτες για τη διακυβέρνησή τους. Όταν επιτυγχάνει ευημερούν. Όταν αποτυγχάνει δυστυχούν. Έχοντας την μακρότερη πολιτική εμπειρία από κάθε άλλο Έλληνα σήμερα, σας λέω λοιπόν, ότι όσο και αν υπάρχει πάντοτε χώρος για εγωισμούς, μωροφιλοδοξίες και ανομίες, η πολιτική παραμένει εκείνο το πεδίο δράσης που μπορεί δυνητικά να αναδείξει το καλύτερο της ανθρώπινης φύσης. Είναι η μοναδική διαδικασία που μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο με τρόπο μαζικό τη ζωή των ανθρώπων. Να αλλάξει τη μοίρα των λαών και των εθνών.
Προϋπόθεση για αυτό, ιδίως για έναν λαό συναισθηματικό, είναι να μην παρασύρεται από εύκολες και ψεύτικες υποσχέσεις.
Για αυτό, και στο μέλλον ακούστε πιο προσεκτικά τον ρεαλιστή, τον μετρημένο, τον υπεύθυνο. Μάθετε να λέτε και προπαντός να ακούτε το όχι. Και αφιερώστε το χρόνο και τον κόπο που χρειάζεται για να γίνετε και να μείνετε όλη σας τη ζωή, ενεργοί πολιτικά και σκεπτόμενοι πολίτες. Είναι το ασφαλέστερο αντίδοτο στο λαϊκισμό και τη δημαγωγία.
Ο πειρασμός για τον εύκολο και τον σύντομο δρόμο πάντα υπάρχει. Δεν υπάρχει όμως επιτυχία χωρίς προσπάθεια, και ικανοποίηση χωρίς κόπο. Η ισότητα δεν είναι ποτέ προϊόν μιας εξίσωσης προς τα κάτω. Είναι προϊόν κοινωνιών που ωριμάζουν και κατοχυρώνουν αποτελεσματικούς και αξιοκρατικούς θεσμούς, που στη συνέχεια αποδίδουν μεγαλύτερη κοινωνική δικαιοσύνη.
Και να θυμάστε, κάθε εποχή έχει τις δικές της μάχες, τα δικά της μέτωπα. Μην προσπαθείτε να αναβιώσετε φαντασιακά τους αγώνες του παρελθόντος. Η ιστορία δεν ξαναγράφεται. Δεν υπάρχει ούτε δεύτερος, ούτε τρίτος γύρος. Όποιο μετερίζι και αν διαλέξετε, φροντίστε να είναι το δικό σας και όχι δανεικό.
Νέοι και νέες,
Στη δική μας ζωή –της ηρωικής και άτυχης γενιάς του μεσοπολέμου- βιώσαμε μια αφάνταστα σκληρότερη από τη σημερινή ανατροπή. Στη δική σας ηλικία περάσαμε από την ανεμελιά της νιότης στην ακραία βιαιότητα ενός μεγάλου πολέμου, μιας αδυσώπητης ξένης κατοχής και ενός αιματοβαμμένου εμφυλίου. Πολλοί συνομήλικοι μου χάθηκαν πριν φτάσουν στα τριάντα. Και ο ίδιος έζησα τη ζωή μου με τη φράση του Νίτσε, επικίνδυνα. Όχι προφανώς με την έννοια του στιγμιαίου, τυχοδιωκτικού και άχρηστου κινδύνου. Αλλά με τη βαθιά πεποίθηση ότι το θάρρος στην ζωή αυτή, και στην πολιτική κατεξοχήν, είναι αυτό που δημιουργεί στο τέλος την ανατροπή. Γι αυτό κρατήστε την αισιοδοξία σας. Μην επιτρέπετε στο φόβο και στο αδιέξοδο να νικήσουν την ελπίδα. Έχουμε αναγεννηθεί πολλές φορές από τις στάχτες μας. Το ίδιο θα πράξουμε και τώρα. Το μέλλον είναι δικό σας. Είναι το μέλλον που εσείς θα κατακτήσετε.
Όσο για εμάς, ας μας ορίσουν τα λόγια του εθνικού μας ποιητή, Κωστή Παλαμά:
«χρωστάμε εις όσους ήρθαν
πέρασαν, θα ρθούνε, θα περάσουν
κριτές θα μας δικάσουν
οι αγέννητοι. Οι νεκροί».
Σας Ευχαριστώ,
Τελειώνοντας θα ήθελα να απευθυνθώ ξεχωριστά στους νέους και στις νέες, στους σημερινούς εικοσάρηδες και τριαντάρηδες –τα μεγάλα θύματα της κρίσης- που σήμερα αισθάνονται να μεγαλώνουν σ’ έναν σκληρό και άδικο κόσμο, που τους στερεί ένα από τα βασικά θεμέλια της φυσιολογικής ανθρώπινης ζωής. Τη δυνατότητα της εργασίας.
Νέοι και Νέες,
Μεγαλώσατε -οι περισσότεροι από σας- υπό καλές συνθήκες, με Δημοκρατία και οικονομική ευημερία. Είσθε η πιο σπουδαγμένη γενιά που είχαμε την τύχη, ίσαμε τώρα, να έχουμε ως χώρα και η πλέον ευρωπαϊκή. Δυστυχώς σας σύραμε σε μια κρίση για την οποία εσείς αντικειμενικά ουδεμία ευθύνη φέρετε.
Για όσα συνέβησαν οι πολίτες και προπαντός οι νέοι κατηγορούν την πολιτική. Είναι λογικό αυτό, δεδομένων των λαθών, των αστοχιών και των καταχρήσεων των πολιτικών που κυβέρνησαν τον τόπο τις τελευταίες δεκαετίες. Η πολιτική όμως είναι το μοναδικό εργαλείο που διαθέτουν οι πολίτες για τη διακυβέρνησή τους. Όταν επιτυγχάνει ευημερούν. Όταν αποτυγχάνει δυστυχούν. Έχοντας την μακρότερη πολιτική εμπειρία από κάθε άλλο Έλληνα σήμερα, σας λέω λοιπόν, ότι όσο και αν υπάρχει πάντοτε χώρος για εγωισμούς, μωροφιλοδοξίες και ανομίες, η πολιτική παραμένει εκείνο το πεδίο δράσης που μπορεί δυνητικά να αναδείξει το καλύτερο της ανθρώπινης φύσης. Είναι η μοναδική διαδικασία που μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο με τρόπο μαζικό τη ζωή των ανθρώπων. Να αλλάξει τη μοίρα των λαών και των εθνών.
Προϋπόθεση για αυτό, ιδίως για έναν λαό συναισθηματικό, είναι να μην παρασύρεται από εύκολες και ψεύτικες υποσχέσεις.
Για αυτό, και στο μέλλον ακούστε πιο προσεκτικά τον ρεαλιστή, τον μετρημένο, τον υπεύθυνο. Μάθετε να λέτε και προπαντός να ακούτε το όχι. Και αφιερώστε το χρόνο και τον κόπο που χρειάζεται για να γίνετε και να μείνετε όλη σας τη ζωή, ενεργοί πολιτικά και σκεπτόμενοι πολίτες. Είναι το ασφαλέστερο αντίδοτο στο λαϊκισμό και τη δημαγωγία.
Ο πειρασμός για τον εύκολο και τον σύντομο δρόμο πάντα υπάρχει. Δεν υπάρχει όμως επιτυχία χωρίς προσπάθεια, και ικανοποίηση χωρίς κόπο. Η ισότητα δεν είναι ποτέ προϊόν μιας εξίσωσης προς τα κάτω. Είναι προϊόν κοινωνιών που ωριμάζουν και κατοχυρώνουν αποτελεσματικούς και αξιοκρατικούς θεσμούς, που στη συνέχεια αποδίδουν μεγαλύτερη κοινωνική δικαιοσύνη.
Και να θυμάστε, κάθε εποχή έχει τις δικές της μάχες, τα δικά της μέτωπα. Μην προσπαθείτε να αναβιώσετε φαντασιακά τους αγώνες του παρελθόντος. Η ιστορία δεν ξαναγράφεται. Δεν υπάρχει ούτε δεύτερος, ούτε τρίτος γύρος. Όποιο μετερίζι και αν διαλέξετε, φροντίστε να είναι το δικό σας και όχι δανεικό.
Νέοι και νέες,
Στη δική μας ζωή –της ηρωικής και άτυχης γενιάς του μεσοπολέμου- βιώσαμε μια αφάνταστα σκληρότερη από τη σημερινή ανατροπή. Στη δική σας ηλικία περάσαμε από την ανεμελιά της νιότης στην ακραία βιαιότητα ενός μεγάλου πολέμου, μιας αδυσώπητης ξένης κατοχής και ενός αιματοβαμμένου εμφυλίου. Πολλοί συνομήλικοι μου χάθηκαν πριν φτάσουν στα τριάντα. Και ο ίδιος έζησα τη ζωή μου με τη φράση του Νίτσε, επικίνδυνα. Όχι προφανώς με την έννοια του στιγμιαίου, τυχοδιωκτικού και άχρηστου κινδύνου. Αλλά με τη βαθιά πεποίθηση ότι το θάρρος στην ζωή αυτή, και στην πολιτική κατεξοχήν, είναι αυτό που δημιουργεί στο τέλος την ανατροπή. Γι αυτό κρατήστε την αισιοδοξία σας. Μην επιτρέπετε στο φόβο και στο αδιέξοδο να νικήσουν την ελπίδα. Έχουμε αναγεννηθεί πολλές φορές από τις στάχτες μας. Το ίδιο θα πράξουμε και τώρα. Το μέλλον είναι δικό σας. Είναι το μέλλον που εσείς θα κατακτήσετε.
Όσο για εμάς, ας μας ορίσουν τα λόγια του εθνικού μας ποιητή, Κωστή Παλαμά:
«χρωστάμε εις όσους ήρθαν
πέρασαν, θα ρθούνε, θα περάσουν
κριτές θα μας δικάσουν
οι αγέννητοι. Οι νεκροί».
Σας Ευχαριστώ,
0 Σχόλια
Αποφύγετε τις ύβρεις για να μην αναγκαζόμαστε να διαγράφουμε.Είμαστε υπέρ της ελεύθερης έκφρασης και του διαλόγου