Καντάφι, το δικό μας κάθαρμα

Γράφει η Αλ Σάλεχ

Άγνωστος παραμένει, και συνεχώς αυξάνει, ο αριθμός των νεκρών στη Λιβύη. Οι ευθύνες αποδίδονται αποκλειστικά στον Συνταγματάρχη Καντάφι, αλλά αποτελεί επίσης εκτίμηση κοινής αποδοχής το γεγονός ότι η Διεθνής Κοινότητα, και κυρίως η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, άργησε δραματικά να αντιδράσει.

Εκτίμηση που γίνεται ακόμα πιο σαφής αν συλλογιστεί κανείς την άμεση παρέμβασή της στα αντίστοιχα γεγονότα στην Αίγυπτο – όταν από την πρώτη μέρα της εξέγερσης το επιτελείο του Ομπάμα προέβαινε σε δηλώσεις, διαπραγματεύσεις και μυστικά τηλεφωνήματα. Αυτό, όμως, που δεν είναι σαφές, είναι ο λόγος της ολιγωρίας.

Το προφανές αίτιο είναι το πετρέλαιο και ο ορυκτός πλούτος της Λιβύης. Όμως, παρακολουθώντας τις δηλώσεις των ηγετών των κρατών μελών, αντιλαμβάνεται κανείς ότι υπήρξε κι άλλος λανθάνων

παράγοντας που θα μας στοιχειώνει εφ’ εξής. Και δεν είναι άλλος από το φόβο του «λαθρομετανάστη».

Την 19^η Φεβρουαρίου ο Καντάφι διεμήνυσε πως αν συνεχίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να στηρίζει τις «αντικυβερνητικές διαδηλώσεις», θα διακόψει τη συνεργασία για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης. Δήλωση που δεν πέρασε απαρατήρητη από τα επιτελεία των κυβερνήσεων. Άλλωστε, δεν θα ήταν η πρώτη φορά που θα ενέδιδαν σε εκβιασμούς του Καντάφι, θυσιάζοντας ανθρώπινα δικαιώματα, ειρήνη και ασφάλεια στο όνομα του φόβου του μετανάστη. Ας εξετάσουμε, όμως, τα γεγονότα από την αρχή.

Το 2004 η ΕΕ ήρε το επί 18 έτη εμπάργκο όπλων προς τη Λιβύη, το οποίο είχε επιβληθεί εξαιτίας της αποδεδειγμένης υποστήριξης του σε τρομοκρατικές οργανώσεις. Ο επίσημος λόγος της άρσης του εμπάργκο ήταν η πρόθεση της Λιβύης να τερματίσει το πρόγραμμα χημικών και πυρηνικών όπλων, καθώς και να συνταχθεί στο αγώνα κατά της τρομοκρατίας.

Ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Jack Straw, είχε χαρακτηρίσει την απόφαση ως «λαμπρή μέρα για την ειρήνη και την ασφάλεια στον κόσμο» και αρνήθηκε πως αυτή ελήφθη σε βάρος των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, δεδομένου ότι η θανατική ποινή και τα βασανιστήρια των αντιφρονούντων εξακολουθούσαν να συνιστούν κυβερνητική πολιτική της Λιβύης.

Την ημέρα, βέβαια, της ανακοίνωσης άρσης του εμπάργκο εξαγγελλόταν και μια άλλη απόφαση, η οποία παραδόξως δεν συσχετίστηκε με την πρώτη: η συνεργασία της ΕΕ με τη Λιβύη για την από κοινού αναχαίτιση της παράνομης μετανάστευσης. Εξάλλου, δυο μήνες πριν από την απόφαση άρσης του εμπάργκο, η Ιταλία είχε συνάψει με τη Λιβύη την περίφημη διακρατική συμφωνία για την καταπολέμηση της μετανάστευσης, το περιεχόμενο της οποίας ουδέποτε έγινε γνωστό στις λεπτομέρειες.

Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λιβύη δεν έγινε ξαφνικά πιο δημοκρατική χώρα, μήτε ο Καντάφι του 2004 ήταν διαφορετικός από τον Καντάφι του 2000 ή του 2011, ο παράγοντας που έδρασε καταλυτικά στην άρση του εμπάργκο δεν ήταν άλλος από την πρόθεση της Λιβύης να γίνει ο gatekeeper της ΕΕ.

Προς επίρρωση της υποψίας, αρκεί να επισημανθεί ότι η απόφαση άρσης του εμπάργκο έγινε υπό το βάρος της πίεσης της Ιταλίας, ώστε να μπορεί να εξοπλίσει τη Λιβύη για την καταπολέμηση της «λαθρομετανάστευσης». Άλλωστε, στο προοίμιο του «Σύμφωνου Φιλίας και Συνεργασίας» μεταξύ Ιταλίας και Λιβύης του 2008, η Λιβύη εξυμνεί τη συνεισφορά της Ιταλίας στην άρση του εμπάργκο. Βάσει του Συμφώνου, η Ιταλία θα αποζημίωνε τη Λιβύη με 5 δις για την περίοδο της αποικιοκρατίας.

Στην πραγματικότητα, βέβαια, το Σύμφωνο συνιστούσε το πρόσχημα για την χρηματοδότηση της Λιβύης ώστε να κρατάει τους αλλοδαπούς μακριά από την Ιταλία, με όποιο τρόπο. Κάπως έτσι η Λιβύη του Καντάφι μετατράπηκε από κράτος-παρία που υποθάλπει τρομοκρατικές οργανώσεις και παραβιάζει ανθρώπινα δικαιώματα, σε προνομιακό συνομιλητή και συνεργάτη της ΕΕ, στο όνομα του αγώνα κατά της παράνομης μετανάστευσης.

Οι ροές προς την Ιταλία μειώθηκαν, πράγματι, κατά 83% πέρυσι, αλλά με υψηλότατο τίμημα- σε ανθρώπινες ζωές και σε ευρωπαϊκά ιδεώδη. Όχι μόνο διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις, αλλά ακόμα και το Βατικανό κατήγγειλαν τη συμφωνία εξαιτίας των συνθηκών κράτησης στη Λιβύη, τη μη ύπαρξη δυνατότητας αιτήσεως πολιτικού ασύλου (η Λιβύη δεν έχει υπογράψει τη Συνθήκη της Γενεύης), τα βασανιστήρια και τις δολοφονίες αλλοδαπών (έχει καταγραφεί ότι συχνά οι Αρχές εγκαταλείπουν τους αλλοδαπούς στη Σαχάρα, όπου και βρίσκουν βέβαιο θάνατο).

Τον Απρίλιο του 2010 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατήγγειλε τη Λιβύη και κάλεσε τα κράτη-μέλη που απελαύνουν μετανάστες στη Λιβύη σε συνεργασία με τη Frontex να διακόψουν άμεσα αυτή την πρακτική. Η απάντηση του καθεστώτος Καντάφι ήταν να κλείσει το τμήμα της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες στη χώρα.

Παρόλα αυτά, το Σεπτέμβριο του 2010 ο Καντάφι, ικανός χειριστής των Ευρωπαϊκών συμπλεγμάτων και ιδεοληψιών, προέβη σε νέο εκβιασμό, απαιτώντας από την ΕΕ να λαμβάνει 5 δισ. ευρώ ετησίως για να συνεχίσει τον αγώνα κατά της παράνομης μετανάστευσης, προειδοποιώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση η Ευρώπη θα γεμίσει «πεινασμένους και άξεστους Αφρικανούς». Κι αν η πρώτη αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν αρνητική, τονίζοντας ότι δεν προτίθεται να συνεργαστεί με τη Λιβύη ενόσω η τελευταία παραβιάζει βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, ένα μήνα αργότερα, υπό το βάρος της πίεσης κρατών μελών, η επίτροπος κ. Μάλμστρομ ενέδωσε παρέχοντας στη Λιβύη 50 εκ. ευρώ για την αποτροπή της παράνομης μετανάστευσης.

Την Κυριακή 20 Φεβρουαρίου, υπό τον απόηχο του νέου εκβιασμού του Καντάφι, κι ενώ το μακελειό ήταν εν εξελίξει, ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, William Hague, ενημέρωνε ότι μίλησε με το γιο του Καντάφι, Seif al-Islam, και του εισηγήθηκε να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, ενώ ο πρωθυπουργός της Ιταλίας ενημέρωνε ότι δεν επιθυμεί να επικοινωνήσει με τον Λίβυο ηγέτη για να μην τον ενοχλήσει (disturb) σε αυτή τη δύσκολη περίοδο.

Την επομένη, 21 Φεβρουαρίου, κι ενώ μαχητικά βομβάρδιζαν την Τρίπολη, οι υπουργοί Εξωτερικών στις Βρυξέλλες συζητούσαν το θέμα της παράνομης μετανάστευσης, εκφράζοντας την ανησυχία τους για τα γεγονότα στη Λιβύη αλλά και για την πιθανότητα δημιουργίας μεγάλου κύματος λαθρομεταναστών από τη Βόρεια Αφρική εάν ο Καντάφι πραγματοποιήσει την απειλή του και διακόψει τη συνεργασία του με την ΕΕ.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, υποστήριξε ότι οι Ευρωπαίοι είναι ιδιαιτέρως ανήσυχοι από την απειλή εισβολής μεταναστών στην Ε.Ε. λόγω της αναταραχής (unrest) και προειδοποίησε ότι αν υπάρξει κενό εξουσίας στην Τρίπολη, θα εισέλθουν στην Ευρώπη 300.000 Λίβυοι. Θέση που υιοθέτησε και η Μάλτα, τονίζοντας ότι η πιθανή πτώση του Καντάφι θα έχει ως αποτέλεσμα την εισβολή μεταναστών από την Αφρική στην Ευρώπη. Ο δε κ. Μπερλουσκόνι επισήμανε πως θα πρέπει «να είμαστε προσεκτικοί ώστε να μην δώσουμε την εντύπωση στον Καντάφι ότι προσπαθούμε να εξαγάγουμε τη δημοκρατία μας».

Η μοναδική φωνή λογικής ήρθε από το Γερμανό Αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, Werner Hoyer, ο οποίος τόνισε πως η ΕΕ δεν θα πρέπει να υποκύπτει στους εκβιασμούς του Καντάφι. Στη συζήτηση ενεπλάκη και η Frontex, διαβεβαιώνοντας τους υπουργούς ότι είναι σε θέση να χειριστεί το ζήτημα των μεταναστών.

Όπως αναφέρει η European Voice της 24^η Φεβρουαρίου, «η απειλή της μαζικής μετανάστευσης περιπλέκει τη θέση της ΕΕ όσον αφορά την προοπτική της πτώσης του Καντάφι».

Το μακελειό στη Λιβύη δεν οφείλεται αποκλειστικά στον Καντάφι. Η ΕΕ έχει ιστορικές ευθύνες: Τα όπλα με τα οποία το καθεστώς δολοφονεί τους πολίτες, η Δύση του τα προμήθευσε, όχι εξαιτίας της γνωστής ανάγκης πώλησης οπλών, αλλά για κάτι χειρότερο… για να μετατραπεί σε θεματοφύλακα της Ε.Ε. και εγγυητή της «καθαρής» ταυτότητάς μας. Το ίδιο δε το καθεστώς διατηρήθηκε στην εξουσία και επιβλήθηκε στους Λίβυους ακριβώς για να προστατεύει την Ευρώπη από τους «βρωμιάρηδες Αφρικανούς», όπως τους αποκαλούσε ο Καντάφι.

Και, φυσικά, η Ευρώπη συνειδητά καθυστέρησε να εμπλακεί και να αποτρέψει τις δολοφονίες πολιτών, διότι συλλογιζόταν τα πιθανά επακόλουθα της πτώσης του Καντάφι: Την εισβολή λαθρομεταναστών.

Και ήταν το μήνυμα- κραυγή που έστειλε στο BBC μια Ελληνίδα: Diana Gariany, from Athens, Greece, writes: «My father who’s Libyan is in Tripoli… I don’t know whether what I see on the news and what my father tells me is true… One thing I do know is that instead all of you to worry about the oil prices and the wave of refugees, you – the European Union and the United States – are sitting back and doing nothing to help the Libyans who are being killed”

Έτσι επιβλήθηκε και το νέο εμπάργκο. Και κάποια στιγμή ο Καντάφι θα συλληφθεί και θα αντιμετωπίσει τις κυρώσεις… κι όλα θα τελειώσουν; Μάλλον. Όχι πως περιμένω να αποδοθούν ευθύνες στην ΕΕ. Αυτό, όμως, που ελπίζω είναι να καταλάβουμε, εμείς, οι πολίτες: Οι δολοφονίες Λίβυων είναι οι πρώτες μαζικές δολοφονίες του 21^ου αιώνα που επετράπησαν στο όνομα της Καθαρής Ευρωπαϊκής Ταυτότητας. Κι αυτό είναι κάτι που θα πρέπει τουλάχιστον να θυμόμαστε.

Μπορεί ο Καντάφι να ήταν κάθαρμα, αλλά ήταν το δικό μας κάθαρμα!

http://www.aixmi.gr/