Το δημοψήφισμα στη Βρετανία ήταν το οδυνηρό προϊόν μιας αχρείαστης διελκυστίνδας: ο αδύναμος Κάμερον εκβιάστηκε από τους λαϊκιστές και κατέφυγε εκεί για να σωθεί – έτσι νόμιζε. Από την επομένη των αποτελεσμάτων, τα social media κάνουν πάρτι με τους Βρετανούς που ψήφισαν υπέρ της εξόδου χωρίς, απ’ ό,τι φαίνεται, να συνειδητοποιούν τις συνέπειες. Πέρα από τρολαρίσματα και αστεία, πέρα από το γεγονός ότι τις μέρες του δημοψηφίσματος η δεύτερη συχνότερη αναζήτηση στο Google ήταν “τι είναι η ΕΕ”, πέρα ακόμη και από τα μασημένα λόγια των υποτιθέμενων νικητών Φάρατζ και Τζόνσον, το αποτέλεσμα μάλλον το έχουν κιόλας μετανιώσει οι περισσότεροι Βρετανοί. Από την άλλη, οι ευρωπαίοι δεν έχασαν την ευκαιρία να υποχρεώσουν ―στα λόγια τουλάχιστον― τους Βρετανούς να υποστούν το ταχύτερο, τις συνέπειες της απερίσκεπτης απόφασής τους.
Στην Ισπανία οι ψηφοφόροι, εμφανώς φοβισμένοι από την τραυματική εμπειρία του βρετανικού δημοψηφίσματος, προτίμησαν τον Ραχόι και τους σοσιαλιστές, αφήνοντας τους Ποδέμος στην τρίτη θέση. Η αναταραχή όμως παραμένει, καθώς δεν φαίνεται να σχηματίζεται εύκολα κυβέρνηση: τα κόμματα έχουν περισσότερα να τα χωρίζουν παρά να τα ενώνουν.
Μέσα σε λίγες μέρες έχουν συμβεί γύρω μας γεγονότα δραματικά, κοσμοϊστορικά. Μέχρι σήμερα ο καταιγισμός των όσων ζούμε και ο εθισμός μας σε μια σκληρή και βίαιη καθημερινότητα δεν άφηναν περιθώρια συνειδητοποίησης των επιλογών μας. Είναι όμως ιστορικές στιγμές που τα παιδιά μας θα διαβάζουν στα βιβλία της ευρωπαϊκής, ίσως και της παγκόσμιας ιστορίας σε χιλιάδες σελίδες. Όσο σκέφτομαι ότι στη Βρετανία εκατομμύρια απλών ανθρώπων ακόμη δεν έχουν καταλάβει τι έκαναν, συνειδητοποιώ πόσο ανεπαίσθητα γράφεται η ιστορία στο δρόμο.
Διαισθάνομαι μια απότομη αποστασιοποίηση του κόσμου από τους λαϊκιστές ― και δεν αναφέρομαι μόνο στην κάθιδρη Βρετανία, ούτε μόνο στο εκλογικό αποτέλεσμα της Ισπανίας. Εκεί που η κοινή λογική είχε χάσει κάθε αξία, εκεί που το να τάξει ο πολιτικός τα πάντα στους πάντες ήταν αρκετό για να χριστεί λαοπρόβλητος ηγέτης, εκεί που «το άλλα να λες κι άλλα να κάνεις» θεωρούνταν τεκμήριο λεβεντιάς, ξαφνικά γίνανε όλοι μικροί Φίσερ και Σπάσκι: προσπαθούν να δουν πέρα από την προφανή πρώτη κίνηση, κάνουν λογαριασμούς, φυλάνε τα νώτα τους.
Στην Ελλάδα φαντάζουν περίεργα όλα αυτά. Εδώ και αρκετόν καιρό, το να κάνεις τέτοια πράγματα ισοδυναμούσε τουλάχιστον με ρετσινιά. Αν έλεγες ότι αυτό που έγινε στη χώρα μας πέρυσι ήταν παρωδία κι όχι δημοψήφισμα, είχες σίγουρο τον χαρακτηρισμό του εχθρού της δημοκρατίας και της λαϊκής έκφρασης. Και αν είχες τολμήσει να πας και σε καμιά διαδήλωση υπέρ της Ευρώπης, το πήγαινες φιρί-φιρί να σου στείλει ο κ. Κυρίτσης συμπληρωματικό φόρο κοινωνικού προσήμου…
Η κατάσταση στην Ευρώπη θα πάρει πολύ καιρό μέχρι να σταθεροποιηθεί. Προς το παρόν τα φώτα έφυγαν από εμάς και πήγαν σε πιο σημαντικούς παίκτες, γεγονός που μας δίνει ένα μικρό παράθυρο ησυχίας. Αν επωφεληθούμε και κάνουμε δυο σωστά πράγματα, θα είμαστε σε καλύτερη θέση όταν θα χρειαστεί να ξαναμιλήσουμε. Αν, είτε υστερόβουλα είτε αφελώς, προεξοφλήσουμε αρετές που ουδέποτε έχουμε επιδείξει ως πολίτες και πολιτικό σύστημα, αν βάλουμε άλλη μια φορά το κάρο πριν απ’ τον γάιδαρο, η στιγμή είναι ιδανική για να υποστούμε την οδυνηρότερη ήττα ως Έλληνες και Ευρωπαίοι.
Εύχομαι να προσβληθούμε το ταχύτερο από το μίασμα της σοβαρότητας που εσχάτως διαπερνά την Ευρώπη.
Μπορείτε να διαβάστε το άρθρο και εδώ.
